سه پرسش در رابطه با مسأله قسامه

نویسنده : معرفت، محمد هادی ؛

(‎5 صفحه – از 5 تا 9 )

خلاصه ماشینی: “اکنون سه پرسش در همین رابطه قابل طرح‌ است: اول،آن که اجرای قسامه در قتل نفس، مخصوص جنایت عمد است،یا شبه عمد و خطاء محض را نیز شامل می‌گردد؟ دوم،اجرای قسامه در جنایت بر اطراف‌ (اعضای بدن)و جراحات،از لحاظ شرایط و عدد،همانند جنایت بر نفس است یا تفاوت‌ دارد؟ سوم،با قسامه می‌توان در جنایت بر اطراف و جراحات،قصاص نمود،یا تنها موجب اخذ دیه است؟ اصل در مورد قسامه همان‌گونه که در مقال پیش یادآور شدیم‌ اثبات حق به وسیله قسامه،خود خلاف اصل‌است،که مدعی تنها با سوگند خوردن حق‌ خود را بتواند ثابت نماید. ) از این رو،اثبات حق قصاص به وسیله قسامه،یک مورد استثنایی است و برخلاف‌ اصل کلی و جاری در باب قضاوت به شمار می‌رود،و در مؤثقه ابی بصیر از امام صادق علیه السلام‌ نیز آمده:«ان الله حکم فی دمائکم بغیر ما حکم‌ به فی اموالکم،حکم فی اموالکم ان البینه علی‌ المدعی و الیمین علی المدعی علیه،و حکم‌ فی دمائکم ان البینه علی من ادعی علیه و الیمین‌ علی من ادعی»2 (به تصویرصفحه مراجعه شود) خداوند دربار«دماء»دستوری برخلاف‌ «اموال»داده است،که سوگند را بر عهده مدعی‌ قرار داده. و اما دو صحیحه عبد الله بن سنان و ظریف‌ بن ناصح،خود مورد بحث قرار گرفته‌اند،که‌ در آنها میان قتل عمد و قتل خطا فرق گذارده‌ شده،که در اول پنجاه سوگند،و در دوم بیست‌ (به تصویرصفحه مراجعه شود) و پنج سوگند آمده و این تفصیل مورد اختلاف‌ نظر فقها قرار گرفته است،و موجب گردیده تا اصل دو حدیث زیر سئوال روند،چنانچه‌ خواهیم گفت.”