معیار گزینش قاضی از دیدگاه نهج البلاغه/ قسمت اول

نویسنده : مصدق (مهدوی)، محمد ؛

(‎6 صفحه – از 13 تا 18 )

خلاصه ماشینی: “اینک پس از ذکر این مقدمه،با توجه به‌ اینکه موضوع بحث ما«معیارهای گزینش‌ قاضی از دیدگاه نهج البلاغه»است به سراغ‌ نهج البلاغه،این کتاب بی‌نظیر می‌رویم تا ببینیم امیرالمؤمنین علی(ع)درباره این‌ موضوع چه فرموده‌اند: جامعترین نصی که شروط و معیارهای‌ صلاحیت قاضی را با دقیقترین تعبیر بیان‌ نموده،فصلی از فرمان امیرالمؤمنین علی(ع) به مالک اشتر فرمانروای مصر است که‌ فرمود:«ثم اختر للحکم بین الناس‌ افضل رعیتک فی نفسک»یعنی:«برای‌ تصدی منصب قضا و حکومت میان مردم، کسی را برگزین که به عقیده تو از همهء افراد مردم برتر باشد». در هر قدر جنبه رحمانی‌ انسان قویتر و جهت‌ شیطانی ضعیف‌تر باشد، صلاحیت قضائی او بیشتر است و به همین جهت ائمه‌ معصومین(علیهم السلام) قاضی کامل بوده‌اند وقتی انسان مصمم شد که خود را به امواج‌ مشکات بزند بر اساس‌ سنت آفرینش،خداوند دشواریها را بر او آسان‌ می‌سازد این زمینه روایتی از امام رضا(ع)نقل شده که‌ ذیلا نقل می‌کنیم: «خداوند به یکی از پیغمبران وحی کرد که‌ فردا صبح اولین چیزی را که در راه دیدی‌ بخور،فردا صبح پیامبر بیرون آمد(در عالم‌ مکاشفه)،سر راه خود کوهی بزرگ و سیاه‌ رنگ مشاهده کرد،متحیر ایستاد که چه کند، با خود می‌گفت که خداوند به من دستور داده‌ که این کوه را بخورم!مگر می‌شود؟!با قدری‌ تأمل به این نتیجه رسید که خداوند هیچگاه‌ «تکلیف ما لا یطاق»نمی‌کند بنابراین،در اینکار باید رازی وجود داشته باشد و خوردن‌ این کوه باید ممکن و در توان باشد. (24)ترجمه:«وقتی دو نفر(برای‌ رفع خصومت)پیش تو آمدند،(به مجرد شنیدن ادعای یکی)علیه آن دیگری حکم‌ نکن وبگذار طرف دیگر هم حرفش را بگوید (استدلالش را بیان کند و مدارکش را ارائه‌ دهد و وقتی طرفین حرفشان را زدند و مدارک‌ خود را ارائه نمودند،آن موقع بنگر که حق با کدام است و حکم کن)در این صورت،راه قضا برای تو روشن می‌شود».”