چند نکته درباره قضاء از نهج البلاغه

نویسنده : صادقی گلدر، احمد؛

(‎9 صفحه – از 207 تا 215 )

خلاصه ماشینی: “بسم الله الرحمن الرحیم چند نکته دربارهء قضاء از نهج البلاغه احمد صادقی گلدر مقدمه‌ قضاوت در لغت و اصطلاح معنای لغوی ماده قضا-در این معنی که به فارسی گفته میشود مفهوم اتقان(محکم‌کاری)و تقدیر(اندازه نگهداشتن)و اتمام‌ (کامل کردن و بپایان رساندن)منظور شده است. در ماده 5 قانون آئین دادرسی‌ مدنی این نکته چنین بیان شده است:دادگاه-قاضی-هر دعوی را با قانون تطبیق کرده و حکم آنرا تعیین می‌نماید و نباید بطور عموم و قاعده‌ کلی حکم بدهد. سپس همین دعوی بدون کوچکترین تغییری در محضر قاضی دیگر مطرح میشود و او حکمی مخالف با حکم قاضی اول صادر می‌کند (اسف انگیزتر آنکه)در مجمع عمومی قضات که در حضور رئیس آنان‌ تشکیل میشود هر دو رأی مورد تأیید قاضی القضاة قرار میگیرد بدون آنکه‌ از اصول عامه کتاب و قواعد کلی سنت پیروی شده باشد«و الهم واحد و نبینهم واحد و کتابهم واحد». قضاوت باستناد ظن و گمان دور از عدل و انصاف است وظیفه«اتقان در دادرسی»ایجاب می‌کند که قاضی در تشخیص‌ موضوع و یافتن حکم از هیچ کوششی دریغ ننماید و در مقام صدور رأی به‌ طرف ظن و گمان بسنده نکند،بلکه بایستی به قناعت وجدان و علم، دسترسی پیدا کند و بر اساس آن رأی صادر نماید. «فرد باهوش و نکته سنجی از امیر المؤمنان علی(ع)می‌پرسد: «العدل افضل ام الجود؟»(حکمت 734)یعنی آیا عدالت بالاتر و با ارزش‌تر است یا جود و بخشش؟در نظر سطحی جود از عدل بالاتر است زیرا عدالت رعایت حقوق دیگران و تجاوز نکردن به؟؟؟و حقوق آنهاست‌ اما جود این است که آدمی با دست خویش حقوق ؟؟؟سلم خود را نثار غیر میکند.”