تحلیل فقهی مباحث وصیت: میزان در محاسبه ثلث (5)

نویسنده : محقق داماد، سید مصطفی؛

(‎17 صفحه – از 104 تا 120 )

خلاصه ماشینی: “منهاج الصالحین-مستمسک العروة الوثقی،ج 41،ص 712 ولی بنظر میرسد که این موضوع یکنوع خلط مبحث است و ربطی‌ به موضوع مندرج در ماده 548 ندارد و این دو را باید از یکدیگر تفکیک کرد، زیرا موضوع مادهء مورد بحث این است که چون وصیت فقط باید در محدوده‌ ثلث مال باشد و زیاده بر آن منوط به اجازهء وراث خواهد بود،زمان محاسبهء اموال چه زمانی است و ثلث اموال به اعتبار چه زمانی ملحوظ نظر قرار میگیرد؟پاسخ این مسأله را همانطور که گفتیم در نصوص شرعیه بایستی‌ جستجو کرد و در این زمینه گفتگو شد که بموجب ظواهر ادله و نصوص‌ وارده،معیار ثلث دارائی زمان فوت است و قانون مدنی به تبعیت از آن همین‌ معیار را معین نموده است. بنابراین چنانچه موصی بگوید ربع مال مرا به فلان شخص بدهید و از قرائن و احوال چنین استنباط گردد که منظور او اموال موجود بالفعل وی‌ میباشد،بهمان مفاد عمل خواهد شد و اگر مستفاد گردد که منظور وی‌ زمان فوت اوست،باز به همان مفاد اقدام خواهد شد،و اگر به هیچ یک‌ از دو حالت دلالت نداشته باشد این معنی که آیا وصیت شامل اموال‌ متجدده،بخصوص غیر متوقعة الحصول میشود یا خیر؟مورد تردید است‌ و در میان فقهاء هم نظریات مختلفی مطرح گردیده است،که البته مشهور نظر بر اعتبار زمان فوت داده‌اند و همین نظر هم قابل توجیه است.”