جایگاه بزه دیده در قانون آیین دادرسی کیفری آلمان

نویسنده: میرکمالی، علیرضا؛

آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1390

چکیده:

تا کنون اشخاص بزه‌دیده به اندازة کافی بررسی و مطالعه نشده‌اند و حمایتهای قانونی و قضایی کاملی از آنها صورت نگرفته و در افکار عمومی نیز به قدر کافی از حمایت و پشتیبانی برخوردار نیستند. در واقع بزه‌دیده و جایگاه او به طور مستقل بررسی نشده است، در حالی که تعیین جایگاه واقعی بزه‌دیده در قانون آیین دادرسی کیفری بسیار مهم است؛ زیرا ارائة تعریفی نو از جایگاه او در فرایند کیفری ممکن است موجب دگرگونی مفهوم موجود از دادرسی کیفری شود. در حقوق آلمان اصلاحات قانونی مناسبی یکی پس از دیگری روی داده است. از مهم‌ترین آنها می‌توان به استمرار حضور دولت برای ترمیم خسارت بزه‌دیده به عنوان یک اصل پذیرفته‌شده، اشاره کرد.خلاصه ماشینی:

“مطالعه و بررسی دقیق این اصلاحات از یک سو و تبیین نقش و جایگاه بزه‌دیده در قانون آیین دادرسی کیفری آلمان از سوی دیگر می‌تواند منشأ تحولات جدیدی در سیاست جنایی ایران در قبال حقوق بزه‌دیدگان باشد. وجود چنین تعریف آرمانی و ساده‌انگارانه از بزه‌دیده باعث طرح سؤالات بسیاری می‌شود؛ زیرا بزه‌دیده، برعکس آنچه در آیین دادرسی آلمان آمده است، نمی‌تواند در تمامی موارد به طور دقیق مورد شناسایی قرار گیرد و همچنین می‌توان به بزه‌دیدگان جرایم اقتصادی یا افرادی که به موجب قوانین محیط زیست، بزه‌دیده شده‌اند اشاره نمود که قانون آیین دادرسی کیفری در این موارد کاملا سکوت کرده است. ). در حقوق آلمان بزه‌دیده (شاکی) می‌تواند خسارات واردة ناشی از ارتکاب جرم را در شکایت معین کند و یا در چارچوب و عنوان دادخواست الحاقی (دادخواست ضرر و زیان) در دادگاه کیفری، درخواستی را مبنی بر دریافت خسارات وارده به واسطة ارتکاب جرم مطرح نماید تا از این طریق مانع برگزاری دادگاهی مجزا و یا رسیدگی مجدد شود (ق. در عمل، آیین دادرسی فوق که به دادگاه اجازه می‌دهد تا به بخشی از خواسته‌های شاکی برای دریافت خسارت ترتیب اثر دهد (همان: مادة 406)، در موارد معدودی با موفقیت همراه بوده است؛ زیرا دادگاه قانونا حق دارد که به دلیل غیر قابل پذیرش بودن درخواست بزه‌دیده، احتمال اطالة دادرسی و یا موارد دیگر مانند عدم اثبات محکومیت مجرم، از صدور حکم به نفع بزه‌دیده برای دریافت خسارات امتناع ورزد.”