رویکرد جرم شناسی فرهنگی به تغییر الگوی مصرف مواد مخدر در میان جوانان

نویسنده: فرجیها، محمد؛ الله وردی، فرهاد؛

آموزه های حقوق کیفری بهار و تابستان 1393

چکیده:

مطالعات و گزارش های رسمی نشان می دهد که سن مصرف مواد مخدر با وجود صرف هزینه های اجتماعی و اقتصادی فراوان برای کنترل آن، کاهش یافته است؛ این مقاله به دنبال آن است که از چشم انداز جرم شناسی فرهنگی این مسئله را بررسی کند. یکی از پیشنهاد های اصلی جرم شناسی فرهنگی برای اثربخشی برنامه های کنترل جرم، نفوذ به فرهنگ منحرفانه از رهگذردستیابی به«فهم جرم شناسانه»است. جدی گرفتن این پیشنهاد،صورت بندی مسئله جوانان و مصرف مواد مخدر را به کلی تغییر می دهد؛ بر اساس این صورت بندی جدید، گروهی از جوانان مصرف مواد مخدر را به عنوان امری عادی(بهنجار)می پذیرند.درپرتو فهم فرایند عادی شدن مصرف است که مسائلی چون کاهش سن و تغییر الگوی مصرف اساسا معنا می یابند و می توان برنامه های پیشگیرانه سنجیده در این زمینه اجرا کرد. این مقاله بر خلاف گفتمان پوزیتویستی حاکم بر بسیاری از سیاست ها وبرنامه های کنترل سوء مصرف موادمخدر که بر فراروایت هایی چون «انتخاب عقلانی» و «نظریه فرصت» مبتنی هستند،بر متغیرکیفی «عادی شدن» مصرف مواد مخدر تمرکز کرده،اولا تاثیر این متغیر را در برساختن فرهنگ مصرف موادمخدر نشان می دهد و ثانیا این گزاره را تقویت می کند که غفلت از متغیر عادی شدن، اثربخشی برنامه های کنترل مصرف را با چالش های جدی روبرو می کند.خلاصه ماشینی:

“رهیافت ما برای پاسخ به این سؤال، تحلیل فرایند تغییر الگوی مصرف مواد مخدر در میان جوانان است؛ در ادبیات جرم‌شناسی فرهنگی برای توضیح این تغییر الگو، از «نظریۀ عادی شدن (بهنجار شدن)»<FootNote No=”56″ Text=” Normalization theory. البته این مطالعه، اصل نظریۀ عادی شدن را مورد انکار قرار نداده بلکه استدلال می‌کند که میزان پذیرش و مقبولیت مواد مخدر از سوی جوانان در این نظریه به شکل اغراق‌آمیز ارائه شده است (Measham & Shiner, 2008). سؤال مهم این است که چرا برخی از جوانان نسبت به مصرف مواد مخدر نگرش مثبتی دارند؟ تفسیر جوانان مصرف‌کنندۀ مواد مخدر از معنای این مصرف چیست؟ آیا تلقی جوانان در خصوص تمامی انواع مواد مخدر یکسان است؟ گروهی از جوانان در متن زندگی روزمرۀ خود، انواعی از مواد مخدر را به عنوان مواد مخدر نرم (سبک) تلقی کرده و بر اساس این تلقی، اسطورۀ «مصرف تفریحی مواد مخدر نرم»<FootNote No=”105″ Text=” Recreational soft drug use. برای نمونه می‌توان به نظامی شدن سیاست‌های کنترل مصرف در آمریکا و انگلیس با وجود اینکه شواهد بسیار کمی در مورد تأثیر سیاست‌های سخت‌گیرانه بر کاهش مصرف مواد مخدر در میان جوانان ارائه شده است، اشاره کرد<FootNote No=”116″ Text=” ریچارد نیکسون اولین سیاستمداری بود که سیاست جنگ علیه مواد مخدر را اعلام کرد و اولین«تزار مبارزه با مواد مخدر» را به عنوان هماهنگ‌کنندۀ این سیاست منصوب نمود. ارجاع به عادی شدن مصرف مواد مخدر در فرهنگ جوانان، به معنای موجه‌سازی این رفتار نیست بلکه دستیابی به فهم جرم‌شناسانه‌ای است که می‌تواند پاسخ‌های نظام عدالت کیفری و سیاست‌های اجتماعی در زمینۀ کنترل مصرف مواد مخدر جوانان را به طور زیربنایی متحول کند.”