اعتبار حبس کمتر از 91 روز در حقوق کیفری ایران

نویسنده: شاکری، ابوالحسن؛ حیدری، سید مسعود؛

آموزه های حقوق کیفری بهار و تابستان 1395

چکیده:

به دليل ناكارآمدي مجازات حبس در اصلاح زندانيان و جرم زا بودن محيط زندان و سنگيني هزينه هاي آن، مجازات جايگزين حبس در قانون مجازات اسلامي پيش بيني شد كه البته به معناي حذف كامل مجازات حبس به ويژه حبس كوتاه مدت نيست. بر اين اساس، در ماده 70 ق.م.ا. از اجراي حبس كمتر از 91 روز براي محكوم به جرمي كه متجري باشد و از اجراي مجازات جايگزين حبس تخلف نمايد، سخن به ميان آمده است، از سوي ديگر، در مقام تخفيف مجازات به دليل عدم وجود نص صريح قانون، منعي براي صدور و اجراي حبس كمتر از 91 روز نيست. به علاوه، زماني كه دادگاه راي به تعليق مجازات مي دهد، مستند به ماده 54 ق.م.ا. در صورت ارتكاب جرم جديد با شرايطي حبس كمتر از 91 روز به اجرا درمي آيد. اما در جرايم بدون تعزير در صورت تخلف محكوم از اجراي دستور دادگاه، مجازات جايگزين حبس لغو نمي شود.

خلاصه ماشینی:

“در نتیجه در مجازات های جایگزین حبس تا ٣ مـاه ، اجـرای مجـازات حبس محتمل است و چون شورای حل اخـتلاف ، مجـاز بـه تعیـین یـا صـدور حکـم حبس نمی باشد لذا قسمت اخیر بند ١ از مادٔە ٩ قـانون شـورای حـل اخـتلاف ، نـسخ ضمنی شده است و رسیدگی به این موارد در صلاحیت دادگاه هاسـت کـه بـه اسـتناد تبصرٔە ٣ مادٔە ٣ قانون اصلاح تشکیل دادگاه های عمومی و انقـلاب مـصوب ١٣٨٨، رسیدگی به جرایم با مجازات های کمتر از ٣ مـاه حـبس بـه طـور مـستقیم در دادگـاه صورت میگیرد و نیاز به صدور کیفرخواست و تعقیب در دادسرا نیست . می تواند جرایم تعزیری با مجازات درجۀ ٨ یعنی تا ٣ ماه حبس باشـد کـه دادگـاه هـا در صورت احراز ارتکاب جرم جدید توسط مجرم ، موظف بـه لغـو تعلیـق و اجـرای حکـم هستند که ممکن است حبس کمتر از ٩١ روز باشد، در این باره دیگر نمی توان به جـای حبس کمتر از ٩١ روز به جایگزین حـبس رأی داد؛ زیـرا دادگـاه قـبلا بنـا بـر اوضـاع و احوال مرتکب ، یک بار اقدام به صدور حکـم کـرده اسـت و ممکـن اسـت کـه حکـم صادره حبس کمتر از ٩١ روز باشد و برای بار دوم ، دادگاه مجددا نبایـد حکـم دیگـری صادر نماید؛ یعنی در این خـصوص ، حـبس کمتـر از ٩١ روز را بـه مجـازات جـایگزین حبس تبدیل کند.”