رویکرد عوام گرایی کیفری به عدالت کیفری نوجوانان و جوانان مطالعه تطبیقی
نویسنده: فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمد باقر؛
آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1389
چکیده:
از عوامگرایی کیفری به عنوان ارائة پاسخهای ساده برای حل مشکلات پیچیدة اجتماعی و مجرمانه یاد میشود. عدم توجه عوامگرایی کیفری به یافتههای علمی، باعث شده که در این رویکرد، سیاستهای موقتی و تبلیغاتی بر سیاستهای علمی برتری یابند. بازنمایی رسانهای جرایم جوانان، تأثیر فراوانی در گسترش عوامگرایی کیفری در عرصة عدالت کیفری جوانان داشته است. رسانههای گروهی با بزرگنمایی جرایم جوانان، به هراس اخلاقی دامن زده و سیاستگذاران را به سمت تدوین و اجرای سیاستهای سختگیرانه و عامهپسند سوق میدهند. حاکمیت عوامگرایی کیفری در حوزة عدالت کیفری نوجوانان و جوانان پیامدهایی مانند قانونگذاری در فضای احساسی، گسترش قلمرو مداخلة کیفری و نادیده گرفتن اصول دادرسی افتراقی جوانان را به دنبال داشته است. این نتایج به تصویب سیاستهای غیر کارآمد، افزایش برچسبزنی مجرمانه و نقض معیارهای حقوق بشری به ویژه اصول مندرج در کنوانسیون بینالمللی حقوق کودک منتهی شده است. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل اسناد و مدارک، تحلیل گفتمان مقامهای سیاست جنایی و محتوای قانونگذاری کیفری، ضمن توصیف تأثیر بازنمایی رسانهای جرایم بر گسترش عوامگرایی کیفری، جلوههای مختلف این رویکرد را در عرصة عدالت کیفری نوجوانان و جوانان مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.خلاصه ماشینی:
“برای نمونه تصویب «قانون جرم و بینظمی» 1 و اتخاذ تدابیر سختگیرانه مانند لغو «امارة عدم امکان ارتکاب جرم توسط اطفال 10 تا 14 سال»، 2 پیشبینی «طرح ممنوعیت رفت و آمد شبانة اطفال» 3 و « صدور قرار علیه والدین» 4 در انگلستان را میتوان پیامد تحریک احساسات عمومی و ایجاد فضای احساسی پس از قتل کودک دو سالهای به نام «جیمز بالگر» 5 در سال 1993 توسط دو پسر ده ساله دانست (مهرا، 1383: 164ـ167). تقارن زمانی تصویب قوانین کیفری با حوادث جنایی ارتکابی در حوزة نظام تعیین کیفر نیز مشاهده میشود؛ برای نمونه، اولین قانون مجازات اجباری استرالیا در پاسخ به جرایم رو به رشد جوانان تصویب شد و هدف مشخص آن مجرمان جوان مکرر بود. با این حال مطالعة سیاست کیفری کشورهای مختلف در سالهای اخیر نشان میدهد که بسیاری از سیاستگذاران تحت تأثیر رویکرد عوامگرایی کیفری این اصول را نادیده گرفته و برنامههایی را تصویب و اجرا کردهاند که با اصول بنیادین عدالت کیفری نوجوانان و جوانان در تعارض است. علیرغم اینکه در دو دهة گذشته بسیاری از کشورها تحت تأثیر رویکردهای عوامگرایانه از الگوهای رفاهی فاصله گرفته و به الگوهای سزاگرایی گرایش پیدا کردهاند، با این حال در سالهای اخیر با مشاهدة ناکارآمدی سیاستهای عوامگرایانه در کاهش ارتکاب جرم، تلاش کردهاند بار دیگر سیاستهای افتراقی و پیشگیرانه را در حوزة عدالت کیفری جوانان احیا کنند.”
آخرین دیدگاهها