بررسی تحول ساختار دیوان عدالت اداری در قانون جدید

نویسنده : کوچکی میاب، غلامرضا ؛

(‎7 صفحه – از 10 تا 16 )

چکیده:
دیوان عدالت اداری به عنوان یک مرجع قضایی اختصاصی در ساختار قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، وظیفه خطیر رسیدگی به شکایات و تظلمات مردم از تصمیمات و اعمال سازمان های اداری و دولتی را به عهده دارد. با توجه به تاسیس این نهاد پس از پیروزی انقلاب و نوپا بودن آن، در سال های اخیر در مورد صلاحیت و حدود اختیارات دیوان در رابطه با ارکان دعوا مناقشاتی صورت گرفته است. سرانجام قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به دلیل کاستی های قانون سابق در 124 ماده و 39 تبصره به تصویب رسید که از بعد ساختاری با حذف شعب تشخیص، شعب تجدیدنظر را در دیوان احیاء نمود و به کمیسیون های تخصصی این مرجع نیز جایگاهی قانونی بخشید. در بعد آیین دادرسی شاهد تحولات مثبت در فرآیند رسیدگی و طرح دعوا و نیز اجرای احکام هستیم. هرچند هنوز هم در آیین دادرسی بیشتر نگرش حقوق خصوصی غالب است و مفهوم منافع عمومی جای خویش را در ابعاد رسیدگی دیوان باز نکرده است. در بعد صلاحیت نیز بسیاری از ایرادهای ماده ی13 قانون پیشین، در ماده ی10 قانون فعلی مرتفع گردیده است. به علاوه، بسیاری از مراجع مانند شورای کارگاه، هیئت های بازرسی و کمیسیون ماده ی56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و منابع طبیعی که موضوعیت نداشتند، از این ماده حذف شدند. افزون بر موارد فوق، صلاحیت هیئت عمومی دیوان نیز به موسسات عمومی غیردولتی با تصریح قانون تسری یافت. در تبصره ی 1 ماده ی 10 نیز تعیین میزان خسارت موسسات دولتی و… به جای تصدیق دیوان به صدور رای در دیوان دایر بر وقوع تخلف از سوی موسسه متخلف، تغییر یافت. نکته قابل توجه در صلاحیت هیئت عمومی مذکور در ماده ی12 قانون جدید، حذف شورای عالی انقلاب فرهنگی از تبصره این ماده بود که پیش ازاین از صلاحیت هیئت عمومی مستثنا شده بود. در مورد تصمیمات غیر قضایی قوه قضاییه در تبصره ی ماده ی 12 قانون کنونی به صراحت آیین نامه ها، بخشنامه ها و تصمیمات غیر قضایی رئیس قوه از صلاحیت هیئت عمومی خارج شدند. در این مقاله بر آنیم تا تحول ساختارهای دیوان عدالت اداری را در پرتو قانون جدید دیوان عدالت اداری مورد بررسی قرار دهیم.