تأملی در مقررات دفاع مشروع در قانون مجازات اسلامی

نویسنده : قماشی، سعید ؛

(‎5 صفحه – از 64 تا 68 )

خلاصه ماشینی: “م. ا دچار تکرارگویی شده است،ولی‌ به‌طورکلی جهت‌گیری در مواد(629)تا (625)متفاوت با ماده(61)با مواد (629)تا(625)مطلف و مقید است؛بدین‌ معنا که قانونگذار در ماده(61)به گونه مطلق‌ به غیر قابل مجازات بودن رفتار کسی که در مقام دفاع،جرمی را مرتکب می‌شود پرداخته‌ است و در این باره نظری به نوع عمل ارتکابی‌ دفاع‌کننده ندارد؛ولی در مواد(629)تا(625) به گونه خاص عمل ارتکابی دفاع‌کننده را که به‌ شکل آسیب رساندن به نفس متجاوز است، مورد بحث قرار داده و تحت شرایطی عمل‌ دفاع‌کننده را که ممکن است قتل یا ضرب و جرح باشد،غیر قابل مجازات می‌داند و در این‌ باره میان قتل عمد و غیر عمد نیز تفاوت‌ گذاشته است که در آینده به آن می‌پردازیم. ممکن است کسی بگوید،می‌توان در مواردی که به عنوان ابهام یاد گردید،به‌ اطلاق ماده(61)قانون مجازات اسلامی‌ مراجعه کرد؛زیرا همان‌گونه که پیش از این‌ گفته شد،ماده یادشده مقرر می‌دارد:«هر کس‌ در مقام دفاع از نفس یا عرض و یا ناموس و یا مال خود و دیگری دربرابر هرگونه تجاوز فعلی و یا قریب الوقوع عملی انجام دهد که‌ جرم بادش،درصورت اجتماع شرایط زیر قابل‌ تعقیب و مجازات نخواهد بود. در پاسخ گفته می‌شود،گفتن این سخن‌ آسان نیست؛زیرا همان‌گونه که یاد گردید و شواهدی نیز در این باره بیان شد،قانونگذار در این مواد،به طور ویژه در پی وضع مقررات‌ برای دفاعی است که به نفس و جان متجاوز آسیب می‌رساند(چنانچه این امر پذیرفته‌ شود)و معنای سخن یادشده این خواهد بود که قانونگذار درباره چنین دفاعی،راضی به‌ اطلاق ماده(61)نبوده و در این باره شرایط دشوارتری را مطرح کرده است؛ازاین‌رو اطلاق ماده(61)قابل تمسک نیست.”