بینه از دیدگاه شرع

نویسنده : معرفت، محمد هادی ؛

(‎3 صفحه – از 5 تا 7 )

خلاصه ماشینی: “اکنون این پرسش پیش می‌آید که منشأ این‌ برداشت،یعنی فهم شهادت دو مرد عادل از کاربرد«بینه»به طور مطلق چیست؟ در مسألهء«اصل اباحه»در حدیث‌ «مسعدة بن صدقه»1از امام صادق علیه السلام آمده: «و الاشیاء کلها علی هذا حتی یستبین لک غیره‌ أو تقوم به البینه»2یعنی،تمامی اشیاء-طبق‌ اصل اولی-محکوم به اباحه و جواز تصرف‌ است،مگر در دو صورت:نخست آنکه خود بدانی که جایز التصرف نیست یعنی،علم‌ قطعی داشته باشی که هر گونه تصرف در آن‌ برایت جایز نیست و دیگر آنکه بینه قائم شود. 9 ولی آیا مراد از«بینه»در«لسان شرع»،10 همانست که امروزه در لسان«متشرعه»11و «فقه مصطلح»12،متداول گشته؟ آنچه مسلم است،این امر یک اصطلاح نو پدیداست13که در لسان فقها و اهل شرع‌ متداول گردیده و متأخر از دوران«شارع‌ مقدس»14می‌باشد اما در قرآن کریم و احادیث وارده،به معنای دیگر و همان معنای‌ واژه«بینه»در لسان روایات حتی در باب قضاء و کیفیت حکم،صرفا”به معنای‌ دو شاهد نخواهد بود بلکه همان معنای‌ لغوی«اقامه دلیل و ارائه حجت»قابل‌ قبول می‌باشد. » و هرگز در این گونه موارد مقصود از «بینه»دو شاهد عادل نبوده و غرض‌ پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله از این گفتار،طبق روایتهای‌ بسیار آنست که پیغمبر اکرم و دیگر ائمه‌ معصومین جز خاتم الاوصیاء(ص)در موارد قضاوت و رفع خصومتها و حل مرافعات، هرگز بر آنچه خود می‌دانند(که سر منشأ آن‌ علم لدنی است)23تکیه نمی‌کنند و صرفا بر وسایل و ابزار متعارفه اعتماد نموده،قضاوت‌ می‌کنند… استاد آیة الله‌ خوئی،در این زمینه می‌گوید:«ثم ان النبی‌ صلی الله علیه و آله و سلم-فی موارد القضاء لما طبق البینة-بهذا المعنی الغوی-علی‌ ثابت نگردیده که‌ «بینه»به معنای«دو شاهد عادل»استعمال شده باشد، بلکه با همان معنای لغوی‌ خود،در لسان شرع‌ آمده است.”