دادرسی و ادوار تاریخی/ دادرسی در ایران پس از حمله مغول

نویسنده : رحیمی، حسن ؛

(‎6 صفحه – از 56 تا 61 )

خلاصه ماشینی: “«در موادی که از احکام انتصاب قضات وکتاب دار القضا و امرای بارغو در مجموعه‌های‌ منشأت قدیم مربوطه به سده‌های هشتم و نهم‌ هجری دیده می‌شود،شواهد و مظاهری از بقایای اصلاحات غازانی بنظر می‌رسد10» به نحوی که از کتاب تاریخ مبارک غازانی‌ بر می‌آید غازان خان مغول برای حسن جریان‌ امور قضایی و دادرسی اشخاص موجه و خوشنامی را به سمت داوری انتخاب می‌نمود و به نقاط مختلف کشور می‌فرستاده است و در نامه‌هایی که از همان دوران به جا مانده به‌ داوران تأکید می‌شده که تحت نفود و قدرت‌ زورمندان واقع نشوند و دعاوی مهم را به‌ (به تصویرصفحه مراجعه شود)صورت دسته جمعی(با نظارت هیئت داوران) مورد رسیدگی قرار دهند و اگر اصحاب دعوی‌ از مغولان و متنفذان بودند سران حکومت‌ قضات،علویان و دانشمندان از مسجد جامع‌ شهر گرد آیند و به موضوع دعوی رسیدگی‌ کنند و حکمی کتبی صادر نمایند. بنا بر این در بررسی تاریخی وضعیت‌ دادرسی در دوران حاکمان مغول در می‌یابیم‌ «اگر چه این حکمرانان به اقسام مختلف به‌ تعدی و تجاوز و اجحاف در حق مردم ایران‌ زمین مبادرت می‌کردند ولی قضات پاک دامن‌ و عادلی هم که در گوشه و کنار کشور پیدا می‌شدند که جرأت مخالفت در برابر قدرت و ستم گری حکام مغول نداشتند و غازان خان برای اینکه به این آشفتگی‌ اجتماعی و فقدان امنیت قضایی پایان ببخشد از”مولانا فخر الدین قاضی هرات‌”که از فحول علماء روزگار و قاضی القضات‌ عصر خود بود استمداد جست و توانست تا حدی از ستم گری‌ها و تجاوزات سران مغول‌ و همدستان ایرنی آنها بکاهد.”