بحثی کوتاه پیرامون دیه های ششگانه

نویسنده : معرفت، محمد هادی ؛

(‎5 صفحه – از 3 تا 7 )

خلاصه ماشینی: “در صحیحۀ عبد الرحمان بن الحجاج آمده:«قال سمعت ابن ابی لیلی یقول:کانت الدیة فی الجاهلیة مأئة من الإبل،فأقرها رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم ثم إنه فرض علی أهل البقر مائتی بقرة. و لأهل السواد مائتا بقرة،أو ألف شاة»2 عبد الرحمان بن حجاج-که از بزرگان أصحاب امام صادق علیه السلام است-گوید:از«ابن (به تصویر صفحه مراجعه شود) آیت اله محمد هادی معرفت ابی لیلی»یکی از فقهای سرشناس و متعادل اهل سنت در مدینه و معاصر امام صادق علیه السلام شنیدم:دیه در دوران جاهلیت-پیش از اسلام- 100 شتر بوده که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم آنرا پذیرفت. ثالثا-از گفتار امام علیه السلام در جواب عبد الرحمان بن الحجاج که فرموده مولا امیر مؤمنان را بیان نمودند،به دست می‌آید: تنویع دیه،بر حسب حال و وضع پرداخت کنندگان است. و حتی شتر نیز روی همین معیار ارزیابی شده،صاحب مفتاح الکرامة گوید: «و ظاهر الخبر أن الاصل فی الدیة الدنانیر»8 این استظهار از بسیاری از روایات به دست می‌آید،و در جای خود می‌آوریم. مثلا در همین باب «دیات»در پی آن بوده‌اند که ملاک و مناط واقعی دیۀ نفس چیست،آیا عین اشیاء مذکوره در لسان روایات است،یا ارزش آنها، و آیا ارزش کدام یک معیار دیه می‌باشد،100 شتر یا 1000 دینار یا غیره؟و از عبارت علامه-قدس سره-و دیگران چنین برمی‌آید که معیار:همان 1000 دینار است. 16 پیش از آنکه به بررسی این روش بپردازیم،ضرورت است روایات را سندا و دلالتا مورد بررسی قرار دهیم: 1-صحیحه عبد الرحمان بن الحجاج:«کان علی-علیه السلام-یقول:الدیة ألف دینار،و قیمة الدنانیر عشرة آلاف درهم.”