مبارزه با مواد مخدر و روان گردان ها در چارچوب پیشگیری چندنهادی

نویسنده : قاضی، زینب سادات ؛ جوادی هدایت آباد، دکتر مسعود ؛

(‎28 صفحه – از 85 تا 112 )

چکیده:
امروزه اکثرکشورها در مبارزه با پدیده مواد مخدر که از جمله جرایم مهم و خطرناک میباشد سنگینترین مجازاتها را تعیین میکنند. کشور ایران نیز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در همسایگی عمده ترین تولید کننده مواد مخدر جهان، همواره با چالش مواد مخدر روبرو بوده و در این راه تدابیر مختلفی را اتخاذ نموده است. لیکن نحوه مقابله و مبارزه با جرایم مواد مخدر و روان گردان و بالتبع سازمانها و نهادهای دخیل در آن، با توجه به سیاست واکنشی و سرکوبگرانه یا کنشی و پیشگیرانه اتخاذ شده در این زمینه متفاوت میباشد. هدف مقاله حاضر بررسی نهادهای دخیل در امر پیشگیری از جرایم مواد مخدر و روان گردان و چگونگی هماهنگ کردن فعالیت آنها با یکدیگر میباشد. از این رو باید گفت، قانونگذار ایران از آغاز قانونگذاری در خصوص مواد مخدر و مبارزه با جرایم وابسته به آن، رویکرد واکنشی و سرکوبگرانه را پیش گرفت و در این راستا از نهادهای نظام عدالت کیفری در قالب پیشگیری در مفهوم موسع آن استفاده کرد. تا این که در سال ١٣٧٦ و با رویکردی چند نهادی و کلان نگر و از رهگذر ماده ٣٣ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، دست به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و کنشی زد و در این زمینه از نهادهایی نظیر وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیروی مقاومت بسیج بهره گرفت. در واقع از سال ١٣٧٦ بود که رویکرد قانونگذار از یک نگرش بخشی و تک عاملی به سمت نگرشی کلان، چند نهادی و مشارکتی سوق پیدا کرد تا از این طریق به هماهنگ کردن فعالیت ها و اقدامات سازمانها و نهادهای مربوطه دست یابد. نمود این تغییر نگرش را می توان در آیین نامه پیشگیری از اعتیاد، درمان معتادان به مواد مخدر و حمایت از افراد در معرض خطر اعتیاد ١٣٧٦ مشاهده نمود. اما آنچه در حال حاضر میتواند مشکل بزرگی به شمار آید توقف ستاد /٧/ مصوب ١٨ مبارزه با مواد مخدر به عنوان متولی امر پیشگیری، مقابله و مبارزه با مواد مخدر و روان گردان در روش آیین نامه نویسی و نیز عدم مدیریت مناسب برای عملیاتی کردن مدل پیشگیری چند نهادی در زمینه مواد مخدر و روان گردان می باشد.