بازخوانی فقهی ـ حقوقی دیدگاه شیخ فضل‌الله نوری در باب مشروطه و تقنین شریعت
نویسنده : غمامی، سید محمد مهدی ؛ حیدری، وحید ؛
(19 صفحه – از 145 تا 163 )
چکیده:
مسئله قانون، مسئله‌ای است که از دیرباز و از زمانی که مشروطیت در ایران آغاز شد، در مجامع علمی نه‌تنها رنگ نباخته، بلکه روزبه‌روز بر اهمیت آن افزوده گشته است. در این میان علمای دوران مشروطه که مرجعیت فکری و دینی جامعه را بر عهده داشتند، در این موضوع ورود کردند و علی‌رغم تأیید اولیه و به‌صورت یکپارچه، رفته‌رفته دو جریان در میان فقها شکل گرفت که برخی تأیید اولیه را پس زده و برخی دیگر بر کلام خویش پابرجا ماندند. هر دو گروه در اینکه کبرای حکمی که در مورد مشروطه صادر می‌کردند، صبغه و سبقه شرعی دارد متفق‌القول بودند، لکن در این بحث که آیا صغرای قضیه از مصادیق مندرج در تحت کبرای حکم است یا نه، اشکال داشتند. شیخ فضل‌الله نوری، عالم و فقیه برجسته تهران، از کسانی بود که علی‌رغم تأیید اولیه به مخالفت ثانویه با قانون و مجلس شورای ملی پرداخت و قید مشروعه بودن را برای جریان صحیح امور شرط نمود و ایشان صاحب آن رأیی است که در نفی صغری، تکیه بر واقع دارد، که البته بیان آن خواهد آمد. مقاله حاضر بر مبنای مطالعه اسناد و منابع کتابخانه‌ای و با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که ادله ناظر بر عدمِ شمولیتِ حکم شرعی بودن بر مفاهیم مشروطه غیرمشروعه از نظر شیخ فضل‌الله نوری چیست؟ به‌تبع آن، پرداختن به پاسخ، مستلزم بررسی زوایای قضیه از لحاظ نظر و آرای گوناگون فقهی و حقوقی هم خواهد بود. شایان ذکر است که تحقیق پیشِ‌رو به‌دنبال بررسیِ توالیِ تاریخی موضوع نیست؛ چراکه علاوه بر خروج موضوعی از بحث، از حوصله نوشته پیش‌رو نیز خارج است.
آخرین دیدگاه‌ها