تجزیه و تحلیل مفهوم عنصر روانی جرم

نویسنده : قاسم زاده، سید مرتضی ؛

(‎29 صفحه – از 42 تا 70 )

خلاصه ماشینی: “برخی از مؤلفین حقوقی کشور ما به جای عنصر روانی واژه‌های”عنصر معنوی”و یا”عنصر اخلاقی”را بکار برده‌اند 4 ، ولیکن در این مقاله تحقیقی از بین واژه‌های مذکور واژه”عنصر روانی”انتخاب شده و از واژه‌های عنصر معنوی و عنصر اخلاقی صرفنظر شده است زیرا در تجزیه و تحلیل مفهوم عنصر روانی جرم، مسائلی از قبیل”اراده”، “قصد مجرمانه”، تقصیر جزایی”که نمایانگر رابطه ذهنی انسان با رفتارش می‌باشد، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و از سوی دیگر چون دامنه حقوق جزا و اخلاق در بسیاری از موارد با یکدیگر جدا هستند لذا به نظر می‌رسد:اصطلاح”عنصر روانی”واژه مناسبی است. حقوقدانان در شرح حقوق جزای عمومی و قوانین جزایی سابق، عقیده دارند: وجود خطای جزایی در کلیه جرائم غیرعمدی ضروری است، و عنصر مادی به تنهایی برای تحقق جرم کافی نیست 2 ولکن در برخی از موارد قتل خطای محض مذکور در قانون مجازات اسلامی، تحقق خطای جزایی، ضرورتی ندارد، یعنی هرگاه شخصی رفتاری نماید که منجر به ایراد 1-صانعی، پرویز، پیشین، ج 1، ص 326. که ذکر شد می‌توانیم فرمول عنصر روانی را بصورت زیر تکمیل کنیم: عنصر روانی+رشد+اختیار تقصیر به این ترتیب از نظر جزایی تنها کسی مقصر است و مجازات می‌شود که اراده ارتکاب جرم کرده و عمل مجرمانه را با سوءنیت یا خطا انجام داده باشد، دارای رشد جسمانی و عقلانی باشد و بالاخره اراده مختار داشته باشد» 1 با توجه به مطالب مذکور استنباط می‌شود:بعد از اینکه جرمی واقع شود بحث در خصوص”مسئولیت”یا قابلیت انتساب معنوی مطرح میشود، یعنی با وجود آنکه ارکان تشکیل‌دهنده جرم محقق و رابطه علیت بین فاعل و جرم برقرار شده است.”