بررسی حقوقی قضیه سرنگونی هواپیمای ایرانی (ایرباس) و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده : نواده توپچی، حسین ؛

(‎43 صفحه – از 137 تا 179 )

چکیده:
از نکات قابل ملاحظه در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، دخالت ایالات متحده در مسائل امنیتی منطقه به نفع عراق بود که عملا در روند دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تاثیرات بسیار نامطلوبی به جا گذاشت. یکی از موارد درخور توجه، حمله ی ناو وینسنس امریکا به هواپیمایی مسافربری ایران و سرنگونی آن است که با عنوان ” دفاع مشروع ” از ناوگان جنگی ایالات متحده در خلیج فارس اتفاق افتاد. در این واقعه ایالات متحده به تفسیر موسع از دفاع مشروع متسول شد – این اقدام سرآغاز بسیاری از اعمال یکجانبه ی آن دولت در عرصه بین المللی محسوب می شود – و سرنگونی هواپیما را نتیجه ی عدم پذیرش قطعنامه 598 قلمداد کرد. این حادثه موجب تهدید امنیتی جان اتباع و به مخاطره انداختن امنیت هوانوردی بین المللی شد و تاثیر قبال ملاحظه ای بر انصراف جمهوری اسلامی ایران از تعقیب اهداف ملی خود گذاشت. از نظر حقوقی ایالات متحده با جمهوری اسلامی ایران درگیر جنگ نبود به دلایل حقوقی مربوط به درگیریهای مسلحانه استناد جوید، لیکن منطق قدرت، اهداف امنیتی ایالات متحده و نظم مورد پذیرش قدرتها، چنین حرکتی را در قالب مفاهیم حقوقی ظاهر ساخت. نگارنده برآن است تا با بیان واقعیات این حادثه و طرح دیدگاه طرفین به تاثیر قلمروهای استراتژیکی در تصیمیمات بین المللی و تبعات امنیتی آن بپردازد و نقش حقوق بین الملل را در تنظیم قدرت بنمایاند.