از حق تا عدالت کیفری در تجلی حقوق شهروندی (رعایت حقوق شهروندی در دادسراها و دادگاه‌های نظامی)

نویسنده : محمدی، شهرام ؛ محمدی، کامبیز ؛

(‎6 صفحه – از 19 تا 24 )

چکیده:
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺍﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﺮﺍﻳﻢ ﻭ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻫﺎ، ﺳﺨﻦ ﺍﺯ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺣﻘﻮﻕ ﺟﺰﺍﺳﺖ؛ ﺗﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻞ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻯ ﻭﺳﻴﻊ ﺗﺮﻯ ﻳﺎﺑﺪ. ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻞ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺩﺭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﺸــﺨﺺ ﺷــﺪﻩ ﺑﺎﺷــﺪ ﺍﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﺮﺍﻳﻢ ﻭ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺳــﻨﺘﻰ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺁﻥ(، ﺑﻠﻜﻪ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺭﺳــﻴﺪﮔﻰ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺁﻳﻴﻦ ﺭﺳــﻴﺪﮔﻰ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﻛﻴﻔﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻗﻀﺎﻳﻰ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻬﺎﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﻰ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻗﻀﺎﻳﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ،ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻯ ﺁﺭﻣﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻞ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻠﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺴﻠﺢ ﺩﺍﺭﺩ، ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﮔﺎﻡ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﻛﻴﻔﺮﻯ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺁﺭﻣﺎﻥ ﺣﻘﻮﻕ ﻛﻴﻔﺮﻱ« ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺼﺎﺩﻳﻖ ﻋﻴﻨﻰ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﻛﻴﻔﺮﻯ، ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﻛﻦ ﺩﺭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﻯ، ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺍﺳﺖ. ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺩﺍﺩﺭﺳــﻰ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻛﺸــﻒ ﺟﺮﻡ، ﺗﻌﻘﻴﺐ، ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ، ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﺍﺯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﻛﻴﻔﺮﻯ ﻣﺤﺴــﻮﺏ ﻣﻲ ﺷــﻮﺩ. ﺩﺭﺍ ﻳﻦ ﻧﻮﺷــﺘﺎﺭ ﺗﻼﺵ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻭ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺣﻘﻮﻕ ﺷــﻬﺮﻭﻧﺪﻯ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﺳــﺮﺍ ﻭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺯﺗﺮﻳﻦ ﺁﻥ ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻧﻈﺎﺭﺗﻰ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻗﻀﺎﻳﻰ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺴﻠﺢ ﻭ ﺑﺎﻻﺧﺺ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﻦ ﺍﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ،ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷــﻮﺩ. ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻳﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ ﻭ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺭﺍﻫﻰ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻫﺎ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ.