سوگند/ قسمت پایانی

نویسنده : دیانی، عبدالرسول ؛

(‎6 صفحه – از 38 تا 43 )

خلاصه ماشینی: “-قسم بتی بنابه تقاضای طرف دیگر مدعی یا منکر صورت می‌گیرد؛زیرا یک نوع‌ حق برای مدعی به شمار می‌رود و تا زمانی که‌ مدعی درخواست قسم ننموده،قاضی‌ نمی‌تواند وفق ماده(283)آیین دادرسی‌ مدنی،مدعی علیه را قسم دهد و اگر سوگند داد،اثری بر آن مترتب نخواهد بود؛ولی قسم‌ استظهاری بنابه تقاضای دادگاه صورت‌ می‌پذیرد و به اصطلاح،استحلاف از طرف‌ قاضی است. از نظر لغوی، قسامه(قه فتح قاف و بدون تشدید)هم به‌ معنای‌”سوگندها”و هم در مفهوم‌”سوگند خورندگان‌”آمده و در اصطلاح فقها،اسم‌ قسم‌هایی اس 14که اولیای مقتول برای‌ اثبات قتل یا مظنونین به قتل برای برائت از قتل یاد می‌کنندبه خلاف قسم بتی-که‌ حسب تقاضای مدعی از منکر صورت‌ می‌گیرد-،تصمیم به قسامه،تصمیم قاضی‌ است نه تصمیم اصحاب دعوا. برخالف حنفیه از اهل سنت که همیشه‌ قسم ار وفق قاعده معروف«البینه علی‌ المدعی و الیمین علی من انکر»به منکر مرجو ع دانسته‌اند،در فقه شیعه و سایر مذاهب اهل سنت،قسم قسامه از انواع قسم‌ مدعی است که توسط اولیای دم یاد شده و برای‌”اثبات قتل‌”است،نه برای برائت از قتل. مثال‌ ساده‌تر از قسم یمین العقد این است که مردی‌ خطاب به زنش قسم بخورد که هزگز زن‌ دیگری نگیزد؛و در این‌جا این سؤال مطرح‌ می‌شود که آیا چنین قسمی او را بر نگرفتن زن‌ دیگر ملزم می‌سازد یا اینکه متعهد فقط نوعی مسئولیت اخلاقی برای خود به وجود آورده است؟ برخی از حقوقدانان معتقد شده‌اند قسم‌ یمین العقد هرچند در قانون مدنی مورد بررسی قرار نگرفته،ولی از مباحث آن بشمار می‌رود؛زیرا سوگند یادکنننده به‌وسیله‌ سوگند تعهد می‌نماید که فلان عمل را انجام‌ و یا ترک نماید،درصورت تخلف از انجام‌ تعهد،مسئول خسارتهای ناشی از عدم‌ انجام تعهد خواهد بود19..”