بررسی قاعده نفی سبیل و بعضی از نمودهای آن در فقه و حقوق

نویسنده : سیمایی صراف، حسین ؛

(‎4 صفحه – از 24 تا 27 )

خلاصه ماشینی: “بنابراین مفاد قاعده این‌ است که در شریعت اسلام هیچ قانونی که‌ موجب سلطه و نفوذ کفار بر مسلمانان شود تشریع نشده است. بنابراین نه‌ تنها سبیلی به نفع کفار علیه مؤمنین در تکوین‌ جعل نشده،بلکه به‌ عکس به طرق مختلف‌ مؤمنین برکفار سبیل و سلطه یافته‌اند (أفوا بالعقود)باید نسبت به هر قراردادی‌ حتی به قراردادهای منعقد با کفار پایبند بود ولی اگر قراردادی موجب سلطه کفار بر مسلمانان گردد،قاعده نفی‌سبیل مقدم بر «أفوا بالعقود»گشته و قرارداد مزبور را باطل و بی‌أثر می‌کند. استدلال به‌ این فراز برای اثبات قاعده نفی‌سبیل‌ بدین‌گونه است که:بدون تردید مقصود قرآن‌کریم از انکار سلطهء کفار بر مسلمانان‌ انکار سلطهء خارجی و تکوینی نیست،زیرا بارها دیده‌ایم که کفار چه در صدر اسلام و چه پس از آن بر مسلمانان سیطره و إستیلا پیدا کرده‌اند،حتی قرآن کریم خود بارها از غلبه کفار و مغلوب شدن مسلمانان خبر داده است. اما درمورد مفاد آیه‌ نفی‌سبیل و مقصود از کلمهء«سبیل»در آن،آراء و اندیشه‌های‌ دیگری نیز وجود دارد که درصورت‌ پذیرش آنها مفاد قاعدهء نفی سبیل قابل‌ اثبات نیست. (1-1-2)سبیل به معنی حجت بعضی،سبیل را در آیه شریفه به معنای‌ حجت دانسته و گفته‌اند مقصود از نفی سبیل،نفی غلبهء منطق کفار بر منطق‌ اسلام است. ” و یا می‌فرماید: «یمددکم ربکم بخمسة آلاف من الملائکة مسومین» (آل‌ عمران،125) ترجمه:”خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان،که نشانه‌هایی؛با خود به‌ نظر امام خمینی(ره) بعید نیست که مراد از نفی‌ جعل سبیل بر مؤمنین،نفی‌ سبیل به طور مطلق باشد، چه در تکوین و چه در تشریع دارند،مدد خواهد داد.”