استفاضه و نقش آن در اثبات دعاوی

نویسنده : حسن زاده، مهدی ؛

(‎16 صفحه – از 31 تا 46 )

خلاصه ماشینی: “در چنین مواردی، این سؤال مطرح می‌شود که آیا اعتبار این دلیل را باید بر اساس مقررات مربوط به تحقیق محلی، به‌ویژه ماده 255 قانون آیین دادرسی مدنی تعیین کرد یا بر اساس آنچه در فقه در خصوص اعتبار استفاضه بیان شده؟ با توجه به اینکه ماده 255 قانون آیین دادرسی مدنی اطلاعات حاصل از تحقیق محلی را اماره قضایی اعلام کرده که ممکن است موجب علم یا اطمینان قاضی شده یا مؤثر در آن باشد و از این بیان فهمیده می‌شود که نتایج تحقیق محلی در صورت حصول علم و اطمینان، معتبر است و می‌تواند به‌تنهایی مستند صدور رأی قرار گیرد، به نظر می‌رسد مقررات قانونی در خصوص اعتبار نتیجه تحقیق محلی با دیدگاه غالب در فقه در خصوص اعتبار استفاضه هماهنگ است و ازاین‌رو، اعتقاد به شمول مقررات تحقیق محلی بر استفاضة مورد بحث با اشکالی مواجه نیست و می‌توان معتقد به تأثیر چنین استفاضه‌ای تحت عنوان تحقیق محلی و با رعایت مقررات تحقیق محلی شد. باوجود احکام مشخص درمورد استفاضه در فقه و امکان مراجعه و به‌کارگیری آن‌ها با استناد به روح اصل 167 قانون اساسی و ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی نوبت به استناد به مقررات مربوط به اماره قضایی در مورد استفاضه مورد بحث نمی‌رسد چون اماره قضایی که در قانون مقرر شده، مربوط به غیر از دلایل شناخته‌شده قانونی و شرعی است و تفسیر گسترده آن، شامل هر آنچه می‌شود که از نظر قاضی، دلیل بر امری باشد به‌جز آنچه در شرع یا قانون به‌صورت مستقل و مشخص به‌عنوان دلیل اثبات‌کننده دعوا معرفی شده است.”