بررسی مسائل حقوقی و عرفی قرادادهای عادی و غیر رسمی (قولنامه)

نویسنده : طاهری جبلی، محسن ؛

(‎32 صفحه – از 121 تا 152 )

خلاصه ماشینی: “مؤلف کتاب«عقود معین»(جلد اول ص 53)مدعی شده‌اند که محاکم هم‌ بیشتر قولنامه را تعهد بر بیع می‌دانند،حتی اگر مقداری از ثمن بعنوان بیعانه‌ پرداخت شده باشد و طرفین هم خریدار و فروشنده نامیده شده باشند،و برای‌ اثبات گفتهء خویش،به رایی از هیأت عمومی دیوانعالی کشور استناد کرده‌اند که‌ عینا نقل می‌شود؛رأی شمارهء 3570-26/2/42 که راجع به قولنامهء خرید و فروش اتومبیلی تنظیم شده،صادر شده است: «مستند دعوی تعهدنامه‌ای بیش نیست که بموجب آن فرجام خوانده متعهد گردیده پس از تحصیل اسناد مالکیت نصف مشاع اتومبیل موصوف در آنرا در یکی از دفاتر اسناد رسمی به فرجامخواه منتقل نماید و قبل از انجام تعهد اتومبیل مزبور(بشرح اوراق مضبوط در پرونده)بسبب تصادف معامله انجام‌ نگردیده. برعکس اگر فقط تعهد بر بیع است چرا گاهی اوقات محاکم به تنظیم رسمی‌ سند(فقط بعنوان تشریفات عمل انجام شده)حکم می‌دهند و بیع را محقق شده‌ می‌پندارند؟ نهایتا باید گفت که برای تشخیص ماهیت واقعی قولنامه بایستی به قصد طرفین توجه نمود؛اگر هدف واقعی از تنظیم قولنامه،بیع باشد(و این قصد با تصریح و یا از امارات و قراین کشف می‌شود)بیع محقق شده است مثل اینکه‌ ملک به تصرف خریدار داده شده باشد و یا او در زمین احداث بنایی کرده‌ باشد و مورد اعتراض فروشنده واقع نشده باشد(البته در صورت وجود دیگر شرایط صحت).”