رژیم حقوقی دریای مازندران

نویسنده : آقایی، بهمن ؛

(‎16 صفحه – از 183 تا 198 )

خلاصه ماشینی: بموجب فصل یازدهم قرارداد 1921 طرفین حق دارند در کلیه نقاط دریای مازندران بالسویه به کشتیرانی آزاد بپردازند 13P}و هیچگونه محدودیتی برای حرکت (12)فصول پنجم و ششم این قرارداد که مربوط به مسئله امکان تهدید رژیم سوسیالیستی شوروی توسط روسهای سفید بوده، از جانب دولت ایران بلا موضوع و کان لم یکن اعلام شده است. P} (13)متن کامل فصل یازدهم عهدنامه مودت 1921 بین ایران و روسیه(اتحاد شوروی)مورخ هشتم حوت 1299 شمسی مطابق 26 فوریه 1921 میلادی به شرح زیر است: «فصل یازدهم:نظر به اینکه مطابق اصول بیان شده در فصل هشتم این عهدنامه، عهدنامه منعقده در دهم فورال 1828 مابین ایران و روسیه در ترکمانچای نیز که فصل هشتم آن حق داشتن بحریه را در بحر خزر از ایران سلب نموده بود از درجه اعتبار ساقط است، لهذا طرفین معظمین متعاهدین رضایت می‌دهند که از زمان امضای این معاهده هر دو بالسویه‌P} کشتیهای طرفین در دریای مازندران وجود ندارد. در این زمینه فصل سیزدهم از قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی مقرر می‌نماید: «طرفین متعاهدتین بر طبق اصولی که در عهدنامه مورخ 26 فوریه 1921 بین ایران و جمهوری متحده سوسیالیستی روسیه اعلام گردیده است موافقت دارند که در تمام دریای مازندران کشتیهائی بجز کشتیهای متعلق به ایران یا به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا متعلق به اتباع و دستگاههای بازرگانی و حمل و نقل کشوری یکی از طرفین متعاهدتین که زیر پرچم ایران یا پرچم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سیر می‌نمایند نمی‌توانند وجود داشته باشند. با توجه به روح کلی عهدنامه‌های مربوط به دریای مازندران و نیز تسری بخشیدن اصولی که در باره کشتیرانی و ماهیگیری در دریای مازندران پیش‌بینی شده است، می‌توان نتیجه گرفت که پرواز بر فراز این دریا، چه از لحاظ هواپیماهای تجاری و چه هواپیماهای نظامی برای طرفین آزاد است.