تاثیر عدم قابلیت پیش بینی در روند اجرایی قراردادهای تجاری

نویسنده : داراب پور، مهراب؛ ادیب، علی اکبر؛

(‎32 صفحه – از 69 تا 100 )

چکیده:
با تغيير غير منتظره اوضاع و احوال، تعادل اوليه ي عوضين قرارداد مختل مي گردد و تعهد يكي از طرفين سنگين يا مستلزم هزينه هاي گزاف می شود. در اين شرايط، تاكيد بر قواعد قديمي مثل لزوم قراردادها ديگر عملي يا سازنده نبوده و با عدل و انصاف و اصل حسن نيت نيز در تعارض قرار مي گيرد. براي رفع اين مشكل دكترينهاي متفاوتي در نظامهاي حقوقي مختلف شكل گرفته اند. اين دكترينها به مساله تاثير اوضاع و احوال بر قرارداد پرداخته و راه حلهاي چندي از انحلال عقد يا شناسايي حق فسخ براي متعهد و يا اجازه به طرفين براي مذاكره در خصوص تعديل و يا رخصت به قاضي براي تعديل قرارداد را فراهم نموده اند. بر اساس دكترين “عدم پیش بینی”، در صورت تغيير پيش بيني نشده اوضاع و احوال و مختل شدن تعادل اقتصادی قراردادي، قرارداد بايد به جاي فسخ به نحوي از انحا تعديل شود تا توازن تعهدات متعاقدين و منافع آنها محفوظ بماند و پيشرفت تجارت و رفع موانع آن تضمين گردد. اين دكترين به قوانين برخي از كشورها نيز راه يافته است. با اين حال، رويكرد نظامهاي حقوقي مختلف در پذيرش اين دكترين متفاوت بوده و طيفي از برخورد – از پذيرش كامل در برخي تا رد كامل در تعدادي ديگر- قابل مشاهده است. مقاله ي حاضر با كنكاش در حقوق كشورهاي مختلف، به تجزيه و تحليل اين رويكردها پرداخته و با توجه به مطالعه ي امتيازات و مضرات آن و شرايط خاص كشور درصدد جست وجوي را ه حلي است تا با ابقاي قرارداد به نحوي منصفانه به جاي فسخ آن، موجبات آرامش خاطر فعالين اقتصادي و در نتيجه ارتقاي منافع تجاري به ويژه سرمايه گذاري را فراهم آورد.