نقد و بررسی رای شماره 36 مورخ 27/1/84 شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران در رابطه با خسارت معنوی

نویسنده : حسین آبادی، امیر؛

(‎21 صفحه – از 189 تا 209 )

چکیده:
خسارت معنوی در کنار خسارت مادی در اکثر سيستم های حقوقی دنيا پذيرفته شده است، و روز به روز بر اهميت آن افزوده می شود چنانکه در بعضی موارد ميزان و مقدار خسارت معنوی تعيين شده توسط دادگاه ها به مراتب بيشتر از خسارت مادی است. در کشور ما نيز 85 سال قبل از زیان معنوی به عنوان يکی از خسارات قابل مطالبه در قانون مجازات عمومی پيش بینی گرديد، سپس در قانون آيين دادرسی کيفری و قانون مسئوليت مدنی مورد تاييد و تاکيد قرار گرفت پس از پيروزی انقلاب اصل 171 قانون اساسی جمهوری اسلامی به اين خسارت تصريح کرد و آن را قابل جبران دانست.فقهای شورای نگهبان قانون اساسی در اظهار نظر نسبت به تبصره يک ماده 30 قانون مطبوعات مصوب سال 1364 که خسارت معنوی را پيش بینی کرده بود، آن را خلاف شرع دانستند، قانون گذار هم در تغيير قانون آيين دادرسی کيفری سال 1378 اين نوع خسارت را از بند 2 ماده 9 حذف کرد، اين کار سبب شد که برخی از دادگاه ها ضرر و زيان معنوی را قابل جبران ندانند؛ در صورتی که با وجود اصل 171 قانون اساسی و لازم الاجرا بودن قانون مسئوليت مدنی در قابل مطالبه بودن اين زیان جای هيچ شک و ترديدی وجود ندارد اشکالی که در مورد ضابطه و معيار تعيين خسارت معنوی از جانب بعضی از قضات عنوان می شود ایراد وارداتی نيست زيرا، قانون مسئوليت مدنی در مواد 3 و 5 مقدار و ميزان آن را با توجه به اوضاع و احوال قضيه به نظر دادرس واگذار کرده است