مقایسه دکترین فراستریشن و نهاد حقوقی فورس ماژور

نویسنده : شعبانی، اصغر؛ حاجی محمدی، اصغر؛

(‎20 صفحه – از 111 تا 130 )

چکیده:
گاهي اتفاق مي افتد كه اجراي تعهدات ناشي از قرارداد بواسطه تحقق حوادثي كه خارج از حيطة اقتدار متعهد بوده است غيرممكن شود. اين در حالي است كه نه اخلاق و نه حقوق دستور به انجام تعهدي كه غيرقابل اجراست نخواهد داد. از نظر عقلي نيز الزام متعهد به ايفاء تعهدات ناشي از قرارداد در حالي كه تعهدات مذكور غيرقابل اجراست مذموم است. در باب عدم الزام متعهد به ايفاء تعهدات غيرقابل اجرا در كشورهاي مختلف نظريات مختلفي ارائه شده است. دو نظريه از اين نظريه هاي ارائه شده يعني دكترين فراستريشن و فورس ماژور شباهت زيادي با يكديگر دارند. دكترين فراستريشن يكي از نظريه هاي ارائه شده در حقوق كشور انگلستان مي باشد كه مبين انحلال قرارداد به دليل ناممكن شدن ايفاي تعهدات درنتيجه بروز حوادث ناگهاني و خارجي و اجتناب ناپذير است. اين دكترين شباهت فراواني با فورس ماژور، نظريه مورد پذيرش حقوق كشور فرانسه و ايران دارد. فورس ماژور نيز اصطلاحاً به حالتي گفته مي شود كه متعهد قرارداد بواسطه تحقق حادثه اي خارجي و غيرقابل اجتناب و غيرقابل پيش بيني امكان ايفاء تعهدات قراردادي خود را از دست مي دهد. در اين حالت قرارداد منعقده منحل خواهد شد و درنتيجه تعهدات ناشي از آن نيز ساقط خواهد شد و متعهد برائت حاصل مي نمايد. علي رغم اينكه اين دو نظريه وجوه اشتراك بسياري با يكديگر دارند، داراي وجوه افتراقي نيز هستند كه مميز اين دو نظريه از يكديگر خواهد بود. مقاله حاضر در مورد مقايسه مفهوم، شرايط تحقق و آثار استناد به اين دو نظريه ارائه شده توسط حقوقدانان مي باشد كه درنهايت منجر به تفكيك اين دو نظريه از يكديگر و روشن شدن قلمرو اعمال هريك از نظريات خواهد بود.