وظایف و مسئولیت مدنی زیان دیده در مقابله و کاهش خسارت

نویسنده : حشمتی، ابوالفضل؛ بیاتی، محمد حسین؛

(‎30 صفحه – از 23 تا 52 )

چکیده:
اساساً عبارت «قاعده ی مقابله و کاهش خسارت» دارای واژگان سهل و ممتنعی است که ترجمه ی آن با چیدمان غیرهمسان در معنا و برداشت از دکترین Mitigation of damages ماخوذ گردیده است به کیفیتی که موجب برداشت های متفاوت و بعضاَ متفاوت با یکدیگر توسط اهل فن و قاطبه ی حقوقدانان شده است. قدر مسلم مبارزه و نبرد مستقیم و یا غیر مستقیم زیان دیده صرفنظر از رابطه ی قراردادی و غیر قراردادی با فعل زیانبار و ورود خسارت بنظر از وظایف اصلی وی به هنگام برخورد و مواجه با خسارت می باشد به کیفیتی که سهل انگاری و عدول و یا عدم مقابله زیان دیده با آن در ایجاد مستقیم و نزدیک خسارت به عنوان علّت تامه و یا تکمیل کننده آن معرفی خواهد گردید. آنچه دغدغه اصلی را در شکل گیری این ایده در مقابله و کاهش خسارت را پرورش می دهد این است که آیا مسئولیت و وظیفه ی زیان دیده در مبارزه و مقابله و کاهش خسارت مطلق است یا بالنسبه می بایستی درصدد رفع و یا دفع و یا کاهش و جلوگیری از افزایش خسارت و سرایت آن اقدام نماید؟ در ضمن نحوه و شرایط و زمان و مکان مقابله با خسارت توسط زیان دیده نقشی موثر و فراگیر در مقابله و کاهش خسارت دارد یا شرایط نیز تابع خسارات وارده و مقابله با آن است؟ مسلماً پاسخگویی به هریک از این سوالات از حیث تقدم و تاخر وظایف مقرره و اجباری زیان دیده در نظام های حقوقی خارجی با وظایف استحبابی و اختیاری و غیر الزامی که مقرره ای در حقوق داخلی موجود نمی باشد، متفاوت است. لاجرم همین افتراق در ایجاد مسئولیت مدنی و غیرقراردادی از چنان اهمیت و تاثیر عمیقی برخوردار است که به سهولت می توان علل اصلی و اساسی ورود خسارات را در عدم مقابله و کاهش آن توسط زیان دیده شناسایی نمود. با این نتیجه شناسایی در فرجام کار امکان اجرای عدالت واقعی و قابل تصور بشر را که از یک طرف با فلسفه ی عمده ی مقابله و کاهش خسارت سازگاری دارد و از دیگر طرف از حقوق آحاد افراد جامعه خاصه خود زیان دیده صیانت نموده، ممکن خواهد ساخت که اتفاقاً با اصول اخلاقی و دینی آنان نیز قطعاً انطباق دارد. پس شناسایی و اجراء به موقع و درست ناشی از نهادینه کردن این قاعده ی عقلی و انسان دوستانه ضمن ایجاد تعدیل و تعادل و رهیابی به عدالت در وقایع حقوقی از فایده گرایی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در سطح وسیعی برخوردار می باشد. مقاله ی حاضر سعی دارد در راستای تبیین وظایف وارکان و اهداف واقعی زیان دیده درمقابله و کاهش خسارت و مسئولیت مدنی منبعث از آن را با تنویر نکات تاریک و مغفول از توجه قرار گرفته توسط سایرین گامی بلند و کاربردی بردارد.