بررسی قرارداد مرابحه در متون فقهی و حقوقی و نظام بانکی

نویسنده : حیدر، عطیه؛ پیرهادی، محمد رضا؛

(‎16 صفحه – از 26 تا 41 )

چکیده:
قرارداد مرابحه در متون فقهی و حقوقی و همچنین در مقررات بانکی مسبوق به سابقه است. مقصود از قرارداد مرابحه در متون فقهی بیعی است که فروشنده بهای تمام شده کالا اعم از قیمت خرید، هزینه‌های حمل و نقل و… را به اطلاع مشتری می‌رساند، سپس تقاضای مبلغی یا درصد اضافی را به عنوان سود می‌کند. در خصوص قرارداد مرابحه به روایاتی استناد شده است که گویای مشروعیت آن است. ورود قرارداد مرابحه به عرصه بانکداری ایران مستند به قانون برنامه پنجم توسعه است و به تبع این قانون، این قرارداد وارد قانون عملیات بانکی بدون ربا شد و سپس در ماده 81 فصل سوم آیین نامه قانون عملیات بانکی بدون ربا اینگونه تعریف شد: مرابحه قراردادی است که به موجب آن عرضه کننده بهای تمام شده اموال و خدمات را به اطلاع متقاضی می‌رساند و سپس با افزودن مبلغ یا درصدی اضافی به عنوان سود، آن را به صورت نقدی، نسیه دفعی یا اقساطی به اقساط مساوی و یا غیر مساوی در سررسید یا سررسیدهای معین به متقاضی واگذار می‌کند. در عمل بانک کالا یا محصول تولیدی مورد نظر متقاضی تسهیلات را از تولید کننده یا فروشنده می‌خرد؛ در صورت حصول توافق، بانک محصول را به متقاضی تسهیلات به قیمت معین که شامل ثمن خرید به اضافه سایر هزینه‌ها و سود بانک خواهد بود، می‌فروشد. قرارداد مرابحه در بانک یا به وسیله کارت مرابحه و یا بدون کارت اجرا می‌شود. محدودیت سایر تسهیلات بانکی باعث ایجاد این قرارداد به عنوان یکی از تسهیلات بانکی شد. سود قرارداد مرابحه در نظام بانکی توجیه شرعی و تجاری دارد.