نقد نظر شورای نگهبان در خصوص امکان ارسال مستقیم لوایح قضایی به مجلس

نویسنده : الهام، غلامحسین؛ ابریشمی‌راد، محمدامین؛

(‎23 صفحه – از 55 تا 77 )

چکیده:
ابتکار قانون به‌عنوان مرحله مقدماتی طرح پیشنهادات در مجالس قانون‌گذاری با توجه به نوع رژیم سیاسی کشورها (ریاستی یا مجلسی) به طرق مختلفی اعمال می‌شود. چنین صلاحیتی در قانون اساسی ایران به‌موجب اصول «74» و «102» برای هیئت وزیران و نمایندگان مجلس و شورای عالی استان‌ها پیش‌بینی شده است؛ اما در مورد لوایح قضایی مقرر در بند «2» اصل «158» قانون اساسی که تهیه آن‌ها در صلاحیت رئیس قوه قضائیه می‌باشد، همواره این سؤال وجود داشته است که آیا این دسته از لوایح به‌عنوان یک طریق مستقل ابتکار قانون در برابر لوایح قانونی مقرر در اصل «74» قانون اساسی می‌باشند، یا اینکه لوایح قانونی به‌عنوان مقسم لوایح قضایی بوده و لزوما به تصویب هیئت وزیران نیازمند است. نظر شورای نگهبان مبنی بر عدم مغایرت مصوبه الحاق یک تبصره به ماده «3» قانون وظایف و اختیارات رئیس قوه قضائیه با قانون اساسی سبب شد که رئیس قوه قضائیه بتواند با گذشت مواعد مقرر قانونی، لایحه قضایی را مستقیما به مجلس ارسال کند که اعطای چنین صلاحیتی به این مقام، علاوه بر اینکه مغایر با اطلاق اصل «74» قانون اساسی و اصل «98» قانون اساسی مبنی بر لزوم بهره‌گیری از تفسیر قانون اساسی در جهت رفع ابهام موجود می‌باشد، موجب از بین رفتن تمرکز امور بودجه‌ای کشور و احیانا تقلیل درآمد عمومی یا افزایش هزینه عمومی بوده و از سوی دیگر هماهنگی لوایح قضایی با امور اجرایی کشور را از بین می‌برد.