بررسی اصول حاکم بر جمع آوری دلیل در مقررات دادرسی کیفری ایران

نویسنده : نعمت الهی، میثم ؛ قمی کاهریزی، احسان ؛

(‎20 صفحه – از 45 تا 64 )

چکیده:
دلیل به عنوان یکی از مهمترین ارکان فرآیند دادرسی حقوقی و کیفری مطرح بوده و در آیین دادرسی کیفری، بدون آن، امکان انتساب رفتار مجرمانه به مرتکب آن و یا اثبات بیگناهی وی و نتیجتا اجرای مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی ویا بالعکس اعلام برائت و بیگناهی وی، ممکن نخواهد بود. در نظام آیین دادرسی کیفری، فرآیند تحصیل دلیل و انطباق آن بااستانداردهای تعیین شده در اسناد بین المللی و مربوط به حقوق بشر، از جمله مواردی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به پدیده جهانی شدن و گرایش به ایجاد یک نظام جهانی دادرسی کیفری و کمبودهایی که در نظام های ملی کیفری خصوصا در سیستم ادله اثبات دعوای جزایی مشاهده میگردد، طبیعتا گرایش به رویکرد انسان محور و حقوق بشری درجمع آوری و ارائه دلایل کیفری، با استقبال بیشتری روبه رو گردیده که این امر بیانگر ضعف های موجود در نظام حاکم بر ادله اثبات دعوای کیفری در چارچوب سرزمینی و تمایل به برقراری یک نظام مبتنی بر آرمان عدالت کیفری خواهد بود. از این رو دراین پژوهش تلاش میشود به جوانب مختلف مساله و ارائه راهکارهای موثر اجرایی در خصوص موضوع فوق پرداخته شود. اگرچه در دعاوی حقوقی قضات به مستندات ابرازی از سوی طرفین در حل و فصل قضایا توجه میکنند. اما در دعاوی کیفری قاضی در تحصیل دلیل نقش تعیین کننده دارد کشف حقیقت هدف و منظور اساسی توسل به ادله در پرونده های کیفری است، در عین حال این حقیقت نمیتواند به هر وسیله ای ولو نامشروع به دست آید. اصل مشروعیت تحصیل دلیل در قوانین مختلف کیفری و غیرکیفری گذشته و حال مورد تایید قرار گرفته است، به طوری که میتوان آن را مقید و مخصص اصل تحصیل آزادانه دلیل که در قانون مجازات اسلامی ١٣٩٢ همچون اصل ارزیابی آزادانه دلیل در تمامی جرایم مورد پذیرش قرار گرفته، دانست