مسئولیت مدنی دولت یا مصونیت دولت در قبال تصمیمات قضایی دادگاه ها

نویسنده : قریشی، سیدمهدی ؛ جوادی، محمدحسن ؛ دهقانی، رضا ؛

(‎13 صفحه – از 173 تا 185 )

چکیده:
در طول تاریخ قضا و دادرسی خصوصی از حق ستاندن مستقیم به نظام تحکیم اختیاری و از نظام تحکیم اختیاری به تحکیم اجباری و از آن به دادرسی عمومی متحول گردید و دولت از طریق قوه قضائیه و دادگاه هایی بر آن مباشرت نمود 1. نتیجتا مسئولیت در طول تاریخ، سرنوشت متحول و پر ماجرایی داشته است. از زمان تکوین و پیدایش فکر مسئولیت هر کسی در » . جامعه های نخستین تا کنون، مبانی تغییر یافته و به سوی تکامل در حرکت بوده است 2. در ایران همانند بسیاری از کشورها، مسئولیت مدنی دولت و « مقابل عمل خویش به اندازة عمر بشر قدمت دارد نهادهای کشوری اصل پذیرفته شده ای است، و امکان شکایت مردم از دولت خصوصا از قضات و دستگاه قضایی در اصل 171 و 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به نوعی در اصل 167 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همچنین و در بند آخر ماده 11 قانون مسئولیت مدنی و مواد 255 لغایت 260 قانون آیین دادرسی کیفری به روشنی تصریح شده است بنابراین مسئولیت مدنی دولت در تصمیمات قضایی، الزام دولت است نسبت به شخص زیان دیده در پرداخت غرامت زیان وارده به او که ناشی از عمل غیر قانونی بر اثر تقصیر یا خطا و اشتباه دستگاه قضایی و یا کارکنان آن، منتسب به دولت یا عمل غیر قانونی دولت بوده و یا تکلیف دولت است به پرداخت غرامت زیان دیده که به موجب قانون مقرر گردیده است لذا در نظر گرفتن چنین مسئولیتی برای دولت نتیجه منطقی حاکمیت قانون است و عدالت حکم می کند که هیچ قانون شکنی و زیانی چه مادی و چه معنوی بدون جبران باقی نماند. در این مقاله به دلایل و مستندات اندیشه حاکم بر مصونیت دولت در برابر تصمیمات قضایی و بعد به دلایل مسئولیت مدنی دولت اشاره می شود. و در صدد بیان این مطلب هستیم که در کجا و به چه مقدار، با قواعد و اصول و مقررات حقوقی و فقهی می توانیم مسئولیت دولت را در برابر زیان های حاصل از تصمیمات قضایی بپذیریم.