مبانی جرم انگاری اقدامات علیه محیط زیست از منظر حقوق بشر

نویسنده : حکیمی نصرآبادی، حمزه ؛ نجفی ابرند آبادی، علی حسین ؛

(‎22 صفحه – از 42 تا 63 )

چکیده:
بـا تکامـل حقـوق کیفـری بـه ویـژه در سـطح قـوانین ملـی ، حقـوق ابتـدایی و اساسـی بشـر از قبیــل حــق بــر آزادی تــن و حــق حیــات مــورد حمایــت کیفــری قــرار گرفــت وموجــب جــرم انگـاری اعمـالی از قبیـل حـبس غیـر قـانونی اشـخاص و سـقط جنـین گردیـد.ایـن امـر بیـانگر آن است کـه برخـورد کیفـری بـا نقـض هـای بنیـادین حقـوق بشـری ، بـا هـدف توسـعه حقـوق بشـر و تثبیــت آن صــورت مــی پــذیرد. بــدون شــک انگیــزه هــای جــرم انگــاری در حیطــه محــیط زیســت بــا آمــوزه هــای حقــوق بشــری ارتبــاط دارد. حمایــت از عناصــر محــیط زیســت شــامل جانــداران (حیوانــات و گیاهــان) و منــابع زیســت محیطــی (ماننــد آب ، هوا، خاک، ســواحل و غیــره )، از جهــاتی ماهیــت حقــوق بشــری دارد و ارتکــاب جنایــت علیــه آنهــا بــه مثابــه نقــض بنیـادین آمـوزه هـای حقـوق بشـری محسـوب مـی گـردد.چراکـه هرچنـد موضـوع حقـوق بشـر، ضـروریاتی اســت کــه انسـان بمــاهو انســان از آن برخـوردار مــی گــردد امـا بایــد توجــه داشــت کـه بـرای حفـظ ایـن حقـوق ، تکـالیف و مسـولیتها صـرفا در قبـال انسـانها نبـوده بلکـه هرآنچـه مـرتبط بـا اوســت را شـامل مـی گــردد. بنـابراین ؛ بـرای تحقــق حقـوق بشـر، نــاگزیر بـه رعایــت اموری دیگر از جمله حفاظت از محیط زیست هستیم. چرا که محیط زیست ناسالم نقش مهمی در برآورده نشدن و نقض حقوق اساسی بشر دارد. از میان اصول و آموزه های حقوق بشر، دو مفهوم «کرامت انسانی» و «امنیت انسانی» بیش از سایر مفاهیم بیانگر این نکته است که لازمه رعایت حقوق بشر، توجه به موضوعاتی فراتر از نوع بشر و وسعت مسوولیت های او حتی در قبال سایر موجودات و پدیده ها می باشد. از آنجا که این دو مفهوم در شکل گیری شقوق مختلف حقوق بشر نقش موثری دارند می توانند به عنوان مبنایی برای جرم انگاری برای جرم انگاری اقدامات علیه محیط زیست شناخته شوند. کرامت انسانی بیانگر نقض حقوق بشر با اعمال نابهجار است و امنیت انسانی بیانگر نقض این حقوق با اعمال تهدید کننده برای تمامی اقسام امنیت از جمله امنیت بهداشتی، روانی و غذایی می باشد. از آنجا که اغلب اقدامات علیه محیط زیست، رفتارهای نابهنجار و منافی با امنیت انسانی است، لذا زمینه ساز نقض حقوق بشر و شایسته برخورد کیفری (جرم انگاری) می باشند.