جایگاه عقل در استنباط احکام شرعی با رویکردی به مصادیق آن در فقه مدنی
نویسنده : رضوی، سیدعلی ؛
(34 صفحه – از 91 تا 124 )
چکیده:
اندیشمندان اصولی و فقیهان امامی عقل را در عرض کتاب، سنت و اجماع به عنوان یکی از ادله اربعه احکام می‌شناسند. هرچند در خصوص مصادیق دلیل عقل بین فقیهان اختلاف نظر وجود دارد اما به نظر می‌رسد مراد ایشان دلیل عقل قطعی است که عقل مستقلّا آن را درک می‌کند و حکم شرعی از آن استنباط می‌شود. برخی از اهل سنت عقل را از درک مفاهیمی چون حسن و قبح عاجز دانسته و این دو مفهوم را شرعی می‌دانند و معتقدند حسن چیزی است که شارع آن‌را حسن بداند و قبیح آن چیزی است که شارع قبح آن را اعلام کند. اخباری‌های شیعه نیز معتقدند هر چند عقل توان درک حسن و قبح را دارد اما این درک حجت نمی‌باشد. در مقابل ایشان اصولی‌ها بر این عقیده‌اند که دلیل عقل قطعی حجت می‌باشد و در عرض کتاب و سنت به عنوان یکی از منابع اجتهاد می‌توان به آن مراجعه کرد. ما در این مقاله ضمن نقد این دیدگاه‌ها و تبیین دلائل طرفین، به بررسی برخی از مصادیق و احکامی که فقیهان در ابواب مختلف فقهی برای استنباط آن از دلبل عقل بهره برده‌اند، پرداخته‌ایم.
آخرین دیدگاه‌ها