ماهیت تعهد به نفع شخص ثالث/ قسمت اول
نویسنده : نصیری، مصطفی ؛
(4 صفحه – از 54 تا 57 )
خلاصه ماشینی: “ماهیت تعهد به نفع شخص ثالث (قسمت اول) (به تصویرصفحه مراجعه شود) دکتر مصطفی نصیری (وکیل پایه یک دادگستری) مقدمه: در حقوق ایران،به موجب اصل حاکمیت اراده که از ماده(10)قانون مدنی استخراج می‌گردد،حقوق و تعهدات قراردادی ناشی از اراده طرفین قرارداد بوده و هیچ قراردادی را نمی‌توان برخلاف اراده افراد،به آنها تحمیل نمود. قاعده نسبی بودن قراردادها که یکی از نتایج اصل حاکمیت اراده،در مرحله اجرای قراردادی می‌باشد،نیز ناظر بر این امر است که قراردادها فقط درباره متعاملین و قائم‌مقام قانونی آنها مؤثر می‌باشد و اصولا نباید اثری نسبت به اشخاص ثالث داشته باشد؛زیرا که استقلال حقوقی اشخاص ایجاب می‌نماید که حقوق و تعهدات جز با ادراه آنان به وجود نیاید. با این وصف،در برخی از متون قانونی،از اثر عقد نسبت اشخاص ثالث شخص به میان آمده و در نتیجه حقوقدانان نسبت به ماهیت و آثار این‌گونه تعهدات که به نفع ثالث پیش‌بینی گردیده،دچار اختلاف نظر گردیده‌اند؛به‌ویژه در اینکه قبول ثالث چه نقشی در تعهد مذکور داشته و آیا طرفین قرارداد،با اقاله آن می‌توانند حق ناشی از ان را از ثالث بستانند؟بدین جهت نگارنده بر آن است که پس از بررسی این موضوع،روشن سازد که ماهیت و اثار این‌گونه تعهدات چیست و آیا این‌گونه تعهدات استثنایی بر قاعده نسبی بودن اثر عقد بوده یا اینکه مطابق قاعده محسوب می‌گردد؟ولی قبل از ورود به بحث اصلی، لازم است تاریخچه این موضوع نیز روشن گردیده و سیر تحولات تاریخی آن بر همگان مبرهن گردد. مبحث اول)مفهوم نسبی بودن اثر عقد تاریخچه:در حقوق روم،تعهد به نفع ثالث در ابتدا شناخته نشده و در نتیجه،آثار قراداد فقط به طرفین و قائم‌مقام آنها حدود می‌گردد؛به طوری که قرارداد تنظیمی بین دو نفر،نمی‌توانست حقی به نفع شخص ثالث ایجاب نماید و در نتیجه،الزام ناشی از قرارداد به نفع ثالث بی‌اثر بوده و چنین قرادادی نه تنها هیچ‌گونه حقی به سود ثالث ابجاد نمی‌کرد، بلکه به نفع قرارداد(شرطکننده)نیز حقی به وجود نیاوردهو باطل محسوب می‌گشت.”
آخرین دیدگاه‌ها