شرح و تفسیر مواد قانون مجازات اسلامی/ قسمت ششم

نویسنده : اخوت، محمد علی ؛

(‎5 صفحه – از 20 تا 24 )

خلاصه ماشینی: “شرح و تفسیرمواد قانون‌ مجازات اسلامی به قلم:محمد علی اخوت(قاضی تجدید نظر استان تهران)قسمت:ششم (به تصویرصفحه مراجعه شود) انواع دیه طبق ماده 297قانون مجازات‌ اسلامی،دیه قتل مرد مسلمان یکی از شش نوع زیر است: 1-یکصد شتر سالم‌2-دویست گاو سالم‌3-یکهزار گوسفند سالم‌ 4-دویست دست لباس از حله‌های یمن‌ 5-یکهزار دینار طلای مسکوک که هر دینار یک مثقال شرعی طلا به وزن 18 نخود است. فرض کنیم شخصی مرتکب قتل شبه‌ عمد شده و محکوم به پرداخت دیه کامل‌ امروزه با توجه به اینکه عمدهء مبادلات،به وسیله اسکناس و اسناد اعتباری و تجاری انجام می‌گیرد، در پرداخت دیات ششگانه نیز دو مشکل عمده به وجود می‌آید و پرداخت آنها را با ایجاد عسر و حرج‌ برای مرتکب بزه و یا فرد پرداخت‌ کننده همراه می‌کند؛بدین ترتیب‌ که: 1-قیمت آنها برابر نیست و این‌ نابرابری گاه تا صد در صد وجود دارد. » هر چند،با توجه به اینکه عملا قیمت شتر مبنای پرداخت قرار گرفته‌ است،لذا رأی فوق فایده عملی خود را از دست داده است ولی دادگاهها و دوایر اجرای احکام در زمان تفهیم حق انتخاب‌ اعیان سه گانه،بهتر است قیمت هریک را در کنار دیه تعیین شده برای اعضا، صدماتی که دیه معین ندارند،ارش‌ را موجب می‌شوند. 2-آنجا که دیه‌ معین تعیین شده است،با توجه به نظر مشهور در مورد اول ارش برقرار می‌شود که به آن حکومت هم می‌گویند و آنچنان‌ است که شخص آزاد را بنده پنداشته،ابتدا بدون عیب قیمت او را معین می‌کنند و چه در امر مدنی و چه در امر کیفری،”ارش‌”تفاوت‌ بین صحیح و معیب است، با این تفاوت که در امر جزایی با توجه به نظر مرحوم خوئی،قاضی‌ برخوردار از آزادی عملی‌ است که بدون‌ تفاوت یا با آن حکم کند.”