تعدی و تفریط و تلف قبل از قبض

مترجم : شریعت باقری، محمد جواد ؛ نویسنده : مراغی، میرعبدالفتاح ؛

(‎12 صفحه – از 97 تا 108 )

خلاصه ماشینی: “همین‌طور قاعده مورد بحث مربوط به این نیست که ذوالید معاند و غاصب باشد و مبیع را بع صاحب ندهد با اینکه تادیه مال بر او واجب است زیرا در این‌ صورت وی قطعا به حکم ادله غصب و عدوان ضامن است بلکه بحث در این است که‌ اگر لزومی در به قبض دادن از سوی بایع نباشد مثل اینکه مالک اذن به بقای مبیع در دست بایع یا تاخیر تسلیم داده باشد به شرط اینکه بایع را وکیل در قبض ننمودئه باشد یا (1)-مرحوم بجنوردی در قواعد الفقهیه به نقل مستدرک از غوالی اللالی روایت را ذکر نمود که رسول اکرم(ص)فرمودند:کل مبیع‌ تلف قبل قبضه فهو من مال بایعه(القواعد الفقهیه،جلد 2،صفحه 62). [مترجم‌] بایع به خاطر«حق حبس»مبیع را به قبض مشتری نداده باشد به شرحی که در باب قبض‌ به تفصیل در قبض عین و منفعت و تفاوت آنها سخن گفتیم و گفتیم که در مواردی که‌ قبض و اقباض ممکن است هریک از طرفین می‌تواند از تحول عوض خودداری،نماید، در این صورتها(که بایع عذر قانونی در تحول مبیع دارد)اگر مبیع به علت آفت آسمانی‌ یا توسط فرد بیگانه‌ای تلف شود به حکم قاعده تلف مبیع قبل از قبض،تلف از کیسه‌ بایع است والا هیچ کدام از قواعد راجع به ضمان که قبلا آوردیم اقتضای ضمان بایع را ندارد و از آنجا که حکم مزبور مخالف قواعد است عده‌ای از علما تنها به حکم نص و اجماع آن را منحصر به مبیع دانسته‌اند و حکم را به غیر مبیع سرایت نداده‌اند و در غیرمبیع-حتی در ثمن معامله-تلف را از مال مالک(مشتری)دانسته‌اند.”