بینه در لسان شرع

نویسنده : معرفت، محمد هادی ؛

(‎8 صفحه – از 57 تا 64 )

خلاصه ماشینی: “و این را«علم شخصی»2گویند،و اگر از طرق متعارفه بدست آمده باشد، (1)سند این حدیث چنین است: روی الکلینی عن علی بن ابراهیم عن هارون بن مسلم عن مسعدة بن صدقه عن الامام‌ الصادق علیه السلام رجوع شود به:وسائل الشیعه(چاپ اسلامیه)ج 12 ص 60 60 کتاب التجاره باب 4 من ابواب ما یکتسب به حدیث رقم(4/22050). و در قرآن کریم‌ و احادیث وارده،به معنای دیگر،و همان معنای«لغوی»منظور می‌باشد: «بینه»از«بیان»گرفته شده و در متعارف اهل لغت،به دلائل روشن گفته‌ می‌شود،و در قرآن کریم نیز به همین معنی بکار رفته است: راغب اصفهانی،در المفردات گوید:البینه:الدلاله الواضحه،عقلیة کانت او محسوسة. و غرض پیغمبر اکرم-صلی الله علیه و آله و سلم-از این گفتار-طبق روایات‌ بسیار-آنست که:پیغمبر اکرم و دیگر ائمه معصومین-جز خاتم الاوصیاء- در موارد قضاوت و رفع خصومات و حل مرافعات هرگز بر آنچه خود می‌دانند(که‌ سرمنشاء آن علم لدنی است)23تکیه نمی‌کنند،و صرفا بر وسائل و ابزار متعارفه‌ اعتماد نموده،قضاوت می‌کنند. حضرت به امرؤ القیس فرمود:آیا بینه داری؟گفت:نه حضرت فرمود:پس آن مرد بینه در لسان شرع فشرده سخن:آنکه ثابت نگردیده که«بینه»،به معنای«دو شاهد عادل» استعمال شده باشد،و با همان معنای لغوی خود،در لسان شرع آمده است. 25 از این رو،واژه«بینه»لسان روایات،حتی در باب قضاء و کیفیت حکم، صرفا به معنای دو شاهد نخواهد بود،بلکه همان معنای لغوی:اقامه دلیل و ارائه حجت قابل قبول می‌باشد. آقای خوئی،در این زمینه گوید:«ثم النبی-صلی الله علیه و آله و سلم- فی موارد القضاء لما طبق البینه-بهذا المعنی اللغوی-علی شهادة عدلین، فاستکشفنا بذلک اعتبار شهادتهما،و انها مصداق الدلیل و البینه و هذا باطلاقه‌ یقتضی اعتبار البینه به معنی شهادة العدلین فی جمیع مواردها،الا فیما قام الدلیل‌ (28)وسائل-باب کیفیه الحکم-ج 18 ص 173.”