تنظیم معاهدات بین المللی در حقوق کنونی ایران (2)

نویسنده : عنایت، سید حسین ؛

(‎94 صفحه – از 97 تا 190 )

خلاصه ماشینی: مطلب دوم: روشهای تصویب معاهده در مجلس در نظام حقوقی ایران تاکنون سه رویهء مختلف برای تصویب‌ معاهدات در مجلس معمول گردیده است:در نخستین روش مجلس ممکن‌ است به قوهء مجریه اختیار تنظیم و تصویب یک معاهده را اعطا نماید(یکم)؛ و نیز ممکن است همچون سایر لوایح مربوط به قوانین داخلی مبادرت به شور و بررسی و اخذ تصمیم دربارهء معاهدهء امضاء شده با طرف خارجی بنماید (دوم)؛و بالاخره برای تصویب معاهده،ممکن است طبق آئین ویژه‌ای به‌ این امر مبادرت ورزد(سوم) روش یکم‌ اعطای وکالت به قوه مجریه در تنظیم و تصویب معاهده رویهء نخست این است که قوهء مقننه چهارچوب کلی مذاکرات با دولت خارجی و شرایط خاصی را که برای انعقاد موافقتنامهء مورد نظر لازم‌ (107). مسئله‌ای که در اینجا مطرح‌ می‌شود این است که این مقررات ویژه نسبت به چه لوایحی قابل اجرا است؟ آیا اگر در لایحهء تقدیمی دولت،صرفا موضوعی راجع به روابط بین المللی‌ دو جانبه یا چند جانبه با کشورهای خارجی مطرح باشد و دولت قصد کسب‌ اجازه نسبت به انجام پاره‌ای اقدامات گوناگون مانند پرداخت کمکهای‌ مالی و یا حتی جنبی بلاعوض،استمهال باز پرداخت وامهای اعطائی به کشور خارجی،و انجام مذاکره برای فعالیتهای مشترک اقتصادی و فنی با دولت‌ خارجی را مطرح نماید،باز هم مشمول این مقررات خواهد بود؟یا بر عکس، مقررات مذکور در مادهء 109 به بعد آئیننامهء داخلی مجلس اختصاص به‌ مواردی دارد که دولت به ضمیمهء لایحه،متن معاهده‌ای را تقدیم دارد که‌ قبلا توسط نمایندهء دوت خارجی امضاء شده و تصویب آن را طبق اصل 77 قانون اساسی از مجلس تقاضا نماید؟ در این زمینه رویهء معمول در مجلس شورای اسلامی مختلف و مبهم‌ به نظر می‌رسد.