جبر روانی و مسئولیت (اصل علیت و اثرات آن در زمینه رفتار انسان)

نویسنده : فرانتیس آلکساندر؛ مترجم : صانعی، پرویز؛

(‎6 صفحه – از 27 تا 32 )

خلاصه ماشینی: “از:فرانتیس آلکساندر ترجمه:دکتر پرویز صانعی جبر روانی و مسئولیت اصل علیت و اثرات آن در زمینه رفتار انسان «فروید»درباره مسئولیت فردی چه میگوید؟ منطق«جبریون»چیست؟ روش تداعی یا ارتباط آزاد که در معالجات‌ روانی بکار میرود بر چه پایه‌ای است؟ آیا با تشدید مجازات میتوان حس مسئولیت‌ را در رانندگان بی‌احتیاط بیدار کرد؟ مسئلهء مسئولیت یکی از مشکلات علم روانشناسی است که راجع بآن ضد و نقیض بسیار گفته شده است و همیشه نسبت بآن ابهامی وجود داشته و علتش آن بوده که مسئولیت دارای‌ جنبه‌های مختلف علمی،حقوقی،اخلاقی و مذهبی و همچنین جنبهء علمی صرف است. ولی اگر آنها معتقد باشند که«چون‌ ناخدای کشتی فقط میتوانسته آنطور که عمل کرده عکس العمل نشان دهد و از خود اختیاری‌ نداشته پس مستحق تشویق و تحسین خاصی نیست و بهمین ترتیب اگر کشتی را ترک کرده بود نمیتوانستیم او را مسئول بدانیم چه،قانون دریانوردی را فرا نگرفته و جذب خویش نکرده بود و بنابراین اختیار دیگری نداشته،آیا هنوز میتوان با آنها موافقت داشت؟. این استدلال مخالف نظر فروید است که شخص را حتی مسئول خوابهای‌ خود نیز میدانست و اشتباه اصلی آن اینست که قسمتهای آگاه و ناآگاه شخصیت را دو دستگاه‌ و رشتهء کاملا مجزا می‌پندارد که هیچگونه ارتباط متقابل با یکدیگر ندارند،مثل دست چپ‌ که از افعال دست راست آگاه نیست. با اینوصف شکی نیست که اگر فردی را مسئول اعمال خود بدانیم این موضوع در طرز رفتار آتیه‌اش موثر خواهد بود،اگرچه عملش بعلت عوامل ناخودآگاه صورت گرفته باشد.”