مبانی فقهی حق افشای اثر

نویسنده : شبیری زنجانی، سید حسن؛ نعمتی، میثم؛

(‎38 صفحه – از 7 تا 44 )

چکیده:
حقوق اخلاقی ناشـی از خلـق اثـر فکـری، از منـافع غیرمـادی (معنـوی) پدیدآورنـدهاش حمایت میکند. با وجود بررسی اندک جنبه های مادی حقوق پدیدآورندگان آثار فکری در فقه امامیه ، تاکنون ابعاد اخلاقی این حقوق مورد توجه عمیق فقه پژوهـان قـرار نگرفتـه است . موضوع اصلی این پژوهش بررسی مبانی فقهی «حق افشای اثـر» بـه عنـوان یکـی از مشهورترین مصادیق حقوق اخلاقی است . در مقدمه این مقاله نخست با نگاهی گـذرا بـه مفهوم و تاریخچه پیدایش حقوق اخلاقی و حق افشای اثر، جایگاه ایـن حقـوق در نظـام حقوق رومی ژرمنـی و نظـام حقـوق عرفـی ترسـیم شـده اسـت . سـپس در جهـت تبیـین مشروعیت فقهی حق افشای اثر، براساس شیوه توصیفی ـ تحلیلی، استدلالهایی فقهی ارائه شده است . آیات دال بر عدل و انصاف، روایت «المجالس بالامـانـه»، دلیـل عقلـی لـزوم آزادی پدیدآورنده در افشای اثر، ادله اختیارات ولی فقیه و قواعد فقهی مانند قاعده حفظ نظام از جمله ایـن اسـتدلالهاسـت کـه بـه همـراه نقـدهای صـغروی و کبـروی همچـون اخص بودن دلیل از مدعا و پاسخ های نقضی، دلایل منتخب مانند آیات و روایـات دال بـر حرمت افشای سر تقریب و گستره آن مورد تحلیل واقع شده است .