دموکراسی مستقیم در ایران، بررسی تطبیقی شیوه و گستره اجرای اصل 59 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده : واعظی، سیدمجتبی؛ زیرایی، رضا؛

(‎22 صفحه – از 195 تا 216 )

چکیده:
در جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نظام دموکراتیک، امر قانونگذاری توسط پارلمان منتخب مردم صورت می‌پذیرد. با این حال در موارد بسیار مهم، پارلمان می‌تواند برخی موراد مربوط به صلاحیت خود را به رفراندوم واگذار کند. لکن از طرفی با عنایت به دینی بودن حکومت، نظارت ویژهای از جهت اسلامی بودن، بر تصمیم پارلمان و حاصل رفراندوم مردمی وجود دارد که گستره تصمیم‌گیری مردم را بر خلاف دموکراسی‌های لاییک، محدود می‌سازد و از طرف دیگر مانند سایر نظامهای مدرن، مساله دادرسی اساسی و عدم مغایرت مقررات با قانون اساسی نیز مطرح است. در این مقاله، کیفیت ارجاع به رفراندوم و محدودیت‌های آن در جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک دموکراسی دینی مورد مطالعه قرار می‌گیرد و مدعای آن این است که شکل و محتوای رفراندوم مذکور در اصل 59 قانون اساسی از جنبه حدود شرعی دارای همان محدودیتهای تقنینی مجلس شورای اسلامی است اما از جنبه دیگر یعنی چارچوب قانون اساسی، می‌توان تردیدهایی را مطرح نمود.