کارایی حق وتو در پیشگیری از نقض حقوق بشر با تاکید بر مناقشه فلسطین

نویسنده : شافع، میرشهبیز؛ دولاح، عبدالصمد؛

(‎24 صفحه – از 107 تا 130 )

چکیده:
سازمان های بین المللی نقشی حیاتی در فرایند دموکراتیک شدن سیاست جهانی ایفا می کنند. تشکیل جامعه ملل و در پی آن سازمان ملل متحد حاصل تصمیم گیری دموکراتیک است و سازوکار اخذ رای، سازوکاری کلیدی برای تصمیم جمعی در این سازمان ها تلقی می شود. همچنین، تاسیس این سازمان ها پیشرفت قابل ملاحظه ای در نهادینه شدن دموکراسی در میان دولت ها دارد. البته اعمال اصول دموکراتیک با محدودیت های سیاسی و اجتماعی نیز روبه رو بود. برای نمونه، حق انحصاری وتوی اعضای دائم شورای امنیت یکی از چنین محدودیت هایی است. در واقع، جامعه جهانی با استفاده از حق وتو توسط برخی اعضای دائم شورای امنیت در موارد نقض حقوق بشر دچار تناقض گردیده است. بسیاری از تحلی لگران کارایی حق وتو را با توجه به تغییر محیط بین الملل زیر سوال می برند و همبستگی زیادی بین منافع اعضای دائم و استفاده از حق وتو قائل می شوند. البته، نظرات مختلفی در این باره وجود دارد، بسیاری از تحلیل گران با چنین سازوکاری موافق هستند. آیا محیط سیاسی و اجتماعی کنونی برای دموکراتیک شدن تصمیم گیری ها نسبت به گذشته هموارتر است یا خیر؟ از این نظرگاه، اصلاح سازمان ملل متحد مسئله ای است که به کنار زدن محدودیت های تصمیم گیری دموکراتیک در عرصه جهانی منتهی خواهد شد. این روند، تقاضا برای اصلاح شو رای امنیت و حتی حذف حق وتو را افزایش داده است. مناقشه فلسطین نیز یکی از نمونه هایی است که از سوی تحلیل گران به عنوان نماد ناکارآمدی شورای امنیت تلقی می شود. در این راستا، آمره شدن حق های بشری به تقویت این فرضیه کمک کرده است که فقدان حق وتو به کارایی بیشتر شورای امنیت می انجامد. این مقاله در صدد رد این فرضیه و اثبات این موضوع است که بقای حق وتو امری اجتناب ناپذیر است اما کارایی آن منوط به پاسخگو نمودن اعضای دائم شورای امنیت در موارد استفاده از حق وتو است.