رهن اموال غیرمادی در حقوق ایران

نویسنده : نیکوند، شکراله؛

(‎20 صفحه – از 105 تا 124 )

چکیده:
قانون مدنی ایران، به تبع فقه امامیه و تأکید بر لزوم و ضرورت قبض مال مورد رهن براي تحقق عقد رهن، در ماده 774 به صراحت اعلام می نماید که مال مرهون باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل است. آنچه عین معین نباشد مثل اموال کلی، دین و منفعت و برخی حقوق را به عبارتی می توان اموال غیرمادي نامید. اگرچه اینگونه اموال و حقوق مالی بهطور معمول و همانند اموال مادي قابل قبض توسط مرتهن نیستند ولی امکان حفظ حقوق مرتهن بدون قبض مادي و عرفی در غالب موارد وجود دارد و با توجه به نیاز جامعه و معمول بودن برخی از انواع رهن اموال غیر عین معین، حکم به بطلان چنین رهنی به دور از منطق حقوق و نیازهاي جامعه است. لذا نویسنده در این مقاله با بررسی سابقه فقهی موضوع و نقش قبض در رهن معتقد است رهن بسیاري از اموال غیرمادي مثل منافع اموال و برخی حقوق مالی صحیح و قابل توجیه است و در رهن اینگونه اموال لزومی به قبض مادي نیست و سختگیري در این مورد را باید کنار گذاشت.