موجبات و موارد توسل به پاسخ‌های غیرکیفری به‌جای پاسخ‌های کیفری در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

نویسنده مسئول : علیزاده، دکتر رامین؛ نویسنده : جاهد، دکتر محمدعلی؛

(‎24 صفحه – از 117 تا 140 )

چکیده:
بررسی تاریخ تحول حقوق کیفری حکایت از این دارد که همواره پاسخ‌های کیفری (مجازات‌ها) مدنظر قانونگذاران جوامع مختلف بوده، اما به مرور زمان نقش این مجازات‌ها درزمینه کیفرشناختی کم رنگ شده و بر الگوی جایگزینی از نوع پاسخ‌های غیرکیفری تاکید شده است، به نحوی که مقام قضایی بایستی علاوه بر جرم و مجازات، به مجرم و شخصیت، موقعیت مادی، خانوادگی یا اجتماعی توجه خاص نموده و دراین راستا به مجازات‌های جایگزین کیفر و علی الخصوص پاسخ‌های غیرکیفری بذل و عنایت ویژه داشته باشد. اهمیت این موضوع نیز در بند ٦ ماده ٨١ قانون تعقیبات جنایی مصوب ١٩٥٨ فرانسه و مواد ٤٠ الی ٩٥ قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢ مدنظر قانونگذار قرار گرفته است. مقاله حاضر تلاشی است که به منظور تبیین جایگاه «پاسخ‌های غیرکیفری به جای پاسخ‌های کیفری» صورت پذیرفته است. در این مقاله، ضمن معرفی و بررسی مبانی ناظر به پاسخ‌های صدرالاشاره و موجبات و موارد توسل به آن، ثابت می‌شود که پاسخ‌های غیرکیفری در حقیقت ابزاری برای استفاده از اقداماتی است که می‌تواند روند اصلاح مجرمان را سرعت بخشد و درنهایت نتیجه‌گیری می‌گردد که درصورتی این پاسخ‌ها مفید خواهند بود که تدابیر لازم مبنی بر فرهنگ سازی مناسب در جامعه و محاکم صورت پذیرد.