بررسی فقهی و حقوقی ماهیت شرط عندالاستطاعه بودن مهریه

نویسنده : میر خلیلی، سید احمد؛ رحیم زاده میبدی، حسن؛ قاسم پور کردکلایی، فوزیه؛

(‎23 صفحه – از 61 تا 83 )

چکیده:
شرط عندالاستطاعه بودن مهریه همانند سایر شروط ضمن عقد، باید شرایط صحت را دارا باشد، این شرط تنها تأکید بر قاعده ی منع رجوع طلبکار به مدیون معسر، که نتیجه ی آن حال بودن مهریه می باشد، نیست، زیرا اصل در قیود احترازی بودن آن هاست و به علتی خاص، ذکر می‌شوند، تأکیدی نبودن این شرط با بررسی در کلام فقها نیز مشهود تر است، مسلّماً هدف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از الزامی کردن درج شرط عندالاستطاعه در کنار شرط عندالمطالبه در سند نکاحیه نیز کاهش آمار زندانیان مهریه است و اگر تنها تأکید در نظر گرفته شود، هیچ دلالتی بر اقرار زوجه به اعسار زوج ندارد و می‌توان زوج را با توجه به ماده 3 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی، حبس کرد. مهریه با این شرط، مهریه‌ای مؤجّل یا معلّق است، ازاین رو ،غرری که به جهت مجهول بودن در اجل مهریه یا در زمان تعلیق اثر مهریه، به وجود می آید، به هیچ عنوان از نظر اصول فقهی و حقوقی قابل چشم پوشی نیست، چرا که معلوم و معین بودن مهریه از شرایط اساسی آن است و جهل به آن، سبب بطلان مهریه می شود و مهرالمثل را ثابت می کند، اصل تعهد نیز در مهریه ی با شرط عندالاستطاعه از بین می رود، چرا که حق مطالبه‌ی مهریه برای زوجه به صورت نامحدودی از بین رفته است، البته اگر یک مدت زمان خاصی را برای به استطاعت رسیدن زوج در نظر بگیرند، این ایرادات دفع می‌شود.