رویکرد فایده گرایانه به مجازات در پرتو نظریه ی بنتام

نویسنده : رستمی، هادی؛ سلیمی، واحد؛

(‎21 صفحه – از 137 تا 157 )

چکیده:
فایده گرایی در خوانش بنتامی، یکی از مهم ترین و ژرف ترین نظریه هایی است که حوزه تأثیر آن بر اخلاق و حقوق آشکارا مشهود است. فایده­گرایی هرچند تفسیرهای گوناگونی دارد، اما در قرائت بنتامی صرفا یک تفکر محض و به تعبیری مبل نشینانه نیست و به دلیل ماهیت تجربی­اش افزون بر ساحت اخلاق، نظام قانون گذاری را تحت سلطه و سیطرة خود قرار داده است. این نظریه، آن­سان که از نامش پیداست، فایده را اصل اولیه می­داند و بر این پایه استوار است که تنها مفید بودن یا به بیان بهتر ضرورت کیفر این حق را مشروع می­سازد که انسان­ها بتوانند رنجی را به همنوع خود تحمیل کنند. بنابراین غایت و غرض کیفر آن است که بیشترین خوشبختی را برای بیشترین افراد تضمین کند و کیفری موجه است که باعث پیشگیری همگانی (فایده جمعی) شود. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن بررسی و تحلیل رویکرد فایده گرایانه ی بنتام به کیفر و طرح محورهای اساسی اندیشه ی او و تأثیرش بر آیندگان، به ارزیابی نقاط ضعف و قوت آن بپردازد.