پیامدهای ناخواسته برنامه های پلیسی کنترل بازارهای خرید و فروش مواد مخدر

نویسنده: فرجیها، محمد؛ صادقی، آزاده؛

آموزه های حقوق کیفری بهار و تابستان 1396

چکیده:

پلیس به عنوان یکی از نهادهای عدالت کیفری با هدف کاهش عرضه مواد مخدر، مداخله هایی را برای افزایش قیمت و میزان توقیف مواد انجام می دهد تا به واسطه آن در فرایند دسترسی به مواد مخدر اختلال ایجاد کند. این مداخله ها ممکن است موجب بروز پیامدهای ناخواسته ای شوند که در تدوین برنامه ها مورد توجه قرار نگرفته اند. پرسش تحقیق حاضر، بررسی ماهیت پیامدهای ناخواسته کنترل های پلیسی بازار مواد و میزان اهمیت آن ها در راستای تعیین میزان اثربخشی برنامه هاست. برای پاسخ گویی به پرسش تحقیق، از روش های کیفی و به طور خاص مصاحبه عمیق با ۶٨ نفر از فروشندگان و مصرف کنندگان مواد مخدر در بازارهای خرید و فروش مواد ( ٢٧ فروشنده و ۴١ مصرف کننده) و ٢٠ نفر از ساکنان محله های خرید و فروش مواد مخدر (محلة دروازه غار و شوش) استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که برنامه های پلیسی کنترل بازار موجب می شوند که مصرف کنندگان برای تامین مواد مورد نیاز خویش مرتکب جرایم مختلفی شوند. همچنین مداخله های پلیسی به علت عدم رعایت مداخله های کاهش آسیب، موجب بروز آسیب های بهداشتی و حتی مرگ مصرف کنندگان می شوند.

خلاصه ماشینی:

“بر اساس پژوهش‌ها، حتی در مواردی مأموران پلیس دچار نوعی سردرگمی و بلاتکلیفی می‌شوند که آیا مصرف‌کننده‌ای را که در حال مصرف مواد است، بازداشت کنند یا خیر؟ و اینکه آیا به آنان در خصوص استفاده از سرنگ بهداشتی آگاهی دهند؟ در این راستا، این موضوع که مصرف‌کنندگان بخشی از سرمایه‌های اجتماعی محسوب می‌شوند، تأثیر زیادی در تدوین و التزام عملی پلیس به برنامه‌های کاهش آسیب دارد؛ برای نمونه، در برخی کشورها داروهای تأثیرگذار (مانند نالکسون) در اختیار نیروهای پلیس قرار می‌گیرد تا هنگام مواجهه با مسائلی مانند بیش‌مصرفی، از آن استفاده کنند و این گونه پیامدهای منفی بهداشتی را کاهش دهند. ماهر و دیکسون با بررسی برنامه‌های پلیسی برای اختلال در بازار مواد مخدر در کابراماتا بیان داشتند که این مداخله‌ها با انتقال بازارهای خرید و فروش مواد به مکان‌های جدید، موجب افزایش مشکلات بهداشتی و بیماری‌ها در مناطق جدید شدند (Maher & Dixon, 2001: 5-6). این موضوع تا جایی است که بر اساس برخی گزارش‌های رسمی در استرالیا، با تشدید برنامه‌های پلیسی، تعداد پرونده‌های مرتبط با فساد مأموران پلیسی که در حوزۀ بازارهای مواد مخدر فعال بوده‌اند، از سال 1993 تا 1997، از 33 درصد به 48 درصد افزایش داشته و تعداد محکومیت‌های افسران پلیس که مرتبط با حوزۀ مواد بوده‌اند نیز از 46 درصد به 53 درصد رسیده است (Coffin & Dixon, 1999: 481). کارتر بر اساس مصاحبۀ عمیق با 32 افسر پلیس در ایالات متحده، چرایی و چگونگی فساد مأموران پلیسی در حوزۀ مقابله با مواد را بررسی نمود و به این نتیجه رسید که سود بالای مواد مخدر موجب می‌شود که سوءاستفاده از اختیارات به یک الگو تبدیل شده و حتی میزان آن نیز افزایش یابد (Carter, 1990: 87-88).”