جایگاه و مصادیق امارات قضایی در حقوق ایران

نویسنده : بیگی، سجاد ؛ سبزواری، اسماعیل ؛

(‎30 صفحه – از 71 تا 100 )

چکیده:
ادله ی اثبات دعوی در فرآیند دادرسی، نقش اساسی دارد. روند صحیح و قانونی اثبات، از خصوصیات دادرسی عادلانه میباشد. یکی از راه های قانونی جهت اثبات دعوا، اماره قضایی است که به دلیل پیشرفت علوم، جایگاه و اعتبار خاصی در میان سایر ادله ی اثبات دعوی دارد. اماره قضایی را باید دلیل واقعی همانند سند و شهادت و اقرار، شمرد نه دلیل حکمی یا تعبدی. بر پایه همین ویژگی است که دلالت اماره قضایی برواقع را قوی تر ازدلالت اماره قانونی دانسته اند و در مقام تعارض اماره قضایی و قانونی، اماره قضایی را حاکم شمرده اند. به این ترتیب می توان گفت اماره قضایی و استناد به آن آرامش وجدان را برای قاضی در پی دارد و به طور کلی هدف از استناد به ادله حصول همین آرامش وجدانی برای قاضی است، لیکن به نظر می رسد این مهم به جهت ویژگی های خاص اماره قضایی، در این نوع ادله اثبات ملموس تر است. دلایل فقهی نیز بر مشروعیت اماره قضایی نزد شارع، گواهی می دهند و آن را یکی از راه های معتبر در اجرای عدالت نشان می دهند. منشا امارات قضایی ظنون دادرسان، عرف و عادت و اوضاع و احوال می باشد که برطبق هر کدام از اینها می توان امارات قضایی جدید را کشف کرد. از امارات قضایی در مسیر دادرسی اثبات حق الله، نباید مورد استفاده قرار گیرد؛ زیرا اصل بر سترپوشی می باشد وفقط باید در اثبات، حق الناس به آن استناد گردد.