تحلیل حقوقی وقف حاکمان

نویسنده : علیرمضانی، احمد ؛

(‎8 صفحه – از 41 تا 48 )

چکیده:
وﻗﻒ ﺣﺴﻨﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ اﺛﺎر و ﺑﺮﮐﺎت ﻓﺮاواﻧﯽ در ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﻗﺘﺼﺎدی، رﻓﻊ ﻓﻘﺮ و ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ اﯾﺠﺎد ﺗﻮازن اﻗﺘﺼﺎدی و ﺗﻮزﯾﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺛﺮوت در ﺟﺎﻣﻌﻪ دارد. وﻗﻒ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﺎﺳﯿﺲ وﯾﮋه ﺣﻘﻮﻗﯽ اﺳﻼم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی را ﺑﺎ ﻫﻢ دارد. در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺑﻄﻮر ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و در اﺣﺎدﯾﺚ ورواﯾﺎت ﺣﻀﺮات ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ان ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺛﻮاب و اﺟﺮ ﻣﻀﺎﻋﻔﯽ را ﺑﺮای واﻗﻒ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮده اﻧﺪ. از ﻃﺮﻓﯽ ﻫﻤﻮاره در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺸﮑﻞ ﻋﺎم و در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﺎص واﻗﻔﺎن از ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﯾﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ذﮐﺮ و ﯾﺎد آﻧﻬﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻟﺬا ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﺎذﺑﻪﻫﺎی ﻣﻌﻨﻮی و ﺛﻮاب زﯾﺎدی ﮐﻪ ﺑﺮای واﻗﻔﺎن ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری ﻧﺎم و ﯾﺎد ﻫﻢ ﯾﮑﯽ از ﺟﺎذﺑﻪﻫﺎی اﻧﺠﺎم وﻗﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﯽ ﻣﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم وﻗﻒ از ﻃﺮف ﺣﺎﮐﻤﺎن را در ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻗﺮار داده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از وﻗﻒﻫﺎی ﺣﺎﮐﻤﺎن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﺎ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ وﻗﻔﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﯽرود ﺣﺎﮐﻢ از اﻣﻮال در اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮد ﺑﺴﻤﺖ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻮدﻧﺶ وﻗﻒ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻟﺬا اﺑﺘﺪا در ﺧﺼﻮص ﺣﻖ دوﻟﺖ و ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ اﻣﻮال ﻋﻤﻮﻣﯽ در اﺧﺘﯿﺎر او ﻣﺒﺎﺣﺜﯽ ﻣﻄﺮح ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ وﻗﻒ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ اﻣﻮال ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ.