تبیین مفهوم جرم کلاهبرداری در حقوق ایران

نویسنده : زین الدینی نیا، مرضیه ؛ روح الامینی، محمود ؛

(‎14 صفحه – از 139 تا 152 )

چکیده:
ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺟﺮاﯾﻢ ﻋﻠﯿﻪ ﺣﻖ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﮑﺎب آن از ﻗﺮن 18 ﻣﯿﻼدی ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻫﺮ روز ﮔﺴﺘﺮش ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﮔﻔﺘﻦ دروغ ﺗﻮﺳ ﮐﻼﻫﺒﺮدار و ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮردن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺣﻘﻮق داﻧﺎن ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﻄﻪ ی ﺿﻌﻒ و ﯾﺎ »آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی ﺑﺰه دﯾﺪه« و ﺑﺮدن ﻣﺎل ﯾﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﯾﮏ اﻣﺘﯿﺎز ﯾﺎ ﻫﺮ اﻣﺮ دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎروا و ﯾﺎ ﻧﺎﺣﻖ اﺳﺖ. ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار اﯾﺮاﻧﯽ از ﯾﮏ ﺳﻮ در ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ ﮐﺘﺎب ﭘﻨﺠﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ )ﺗﻌﺰﯾﺮات( ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ارﺗﺸﺎء و رﺑﺎ و ﮐﻼﻫﺒﺮداری« ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری اﺷﺎره ﻧﻤﻮده وﻟﯽ ﻫﯿﭻ ﻣﺎده ای را ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﻪ ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری اﺧﺘﺼﺎص ﻧﺪاده اﺳﺖ وﻟﯽ ﻣﺎده ی 596 ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﻤﻨﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار در ﻣﺎده ی 1 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻣﺮﺗﮑﺒﯿﻦ ارﺗﺸﺎء، اﺧﺘﻼس و ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار در اﯾﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺎص ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﯾﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت از ﺳﻮی ﺣﻘﻮق داﻧﺎن از ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺮم ﮐﻼﻫﺒﺮداری ﺷﺪه اﺳﺖ.